|
De Veeschutters werden door de gemeente Texel aangesteld. Zij moesten bij hun benoeming de eed doen in handen van de burgemeester. De regels voor hun werk waren strikt omschreven en werden elk jaar gepubliceerd, zo niet, dan deed de bevolking of de regels niet meer golden. De advertentie wegens het in twee spannen zetten van de rammen werd tot in de 20e eeuw in de Texelsche Courant gezet. Verordening op het Schutten en Weiden van Vee, in den Gemeente Texel 1956 Artikel 1 Het is verboden: A Eenig vee hoe ook genaamd te laten loopen of weiden langs de openbare wegen, voetpaden en straten D Hengsten of Stieren langs of over de openbare wegen anders te dryven, dan behoorlyk aan de hand vastgehouden C Hengsten en Stieren in het open veld te weiden, anders dan voorzien van een behoorlyk voor- en zijspan D Rammen in het open veld te weiden, tusschen den eersten October en een Maart daaraanvolgende Artikel 2 Het vee of gedierte, zonder geleiden, bevonden op wegen, straten of voetpaden, om het even of zelve daarop of ingesprongen, door hekken of heinigen gebroken, of op andere wyze daar in of opgekomen mogt zyn, zal door den veldwachter of ander daartoe door den Burgemeester gekwalificeerd persoon worden geschut en in een daartoe geschikte plaats worden gebragt en aldaar voor rekening van den eigenaar worden onderhouden Artikel 3 Het geschutte vee binnen 24 uren niet gelost zijnde, zal hetzelve ten koste van den eigenaar door den Burgemeester in onderhoud worden besteed: zullende die besteding plaats hebben per 24 uur, dat de schutting zal duren. Artikel 4 Indien de eigenaar het geschutte vee niet binnen 8 dagen opvordert, brengen Burgemeester en Wethouders onder opgaaf der kennelijke teekenen aan het vee de schutting tot algemeene kennis, door omklinking en door schriftelyke oproeping aanteplakken; op alle de dorpen in de gemeente en op zodanige plaatsen, waar het steeds gebruikelijk is, openbaar aankondigingen te doen. Artikel 5 Is binnen 14 dagen na die bekendmaking het geschutte vee, niet door den eigenaar of regthebbende gelost of wanneer zich geen eigenaar mogt hebben opgedaan, zal zoodanig vee door Burgemeester en Wethouders, ten overstaan van een bevoegd Ambtenaar na daar toe bekomen regterlijk verlof in het openbaar om gereed geld worden verkocht. Uit de verkooppenningen worden betaald de kosten van stalling en voeding en de kosten van bekendmaking en verkooping. De overblijvende gelden worden in de gemeentekas gesteld, en worden uitgekeerd aan den eigenaar van het verkochte vee, indien hij de gelden binnen den tijd bij de wet op de verjaring bepaald vordert. Artikel 6 Verschijnt de eigenaar binnen den in artikel 4, 5 en 6 bepaalden tijd tot lossing van het geschutte vee, dan wordt dadelijk bij de lossing gevorderd de voldoening der kosten van stalling, voedering en de kosten van bekendmaking. Artikel 7 De overtreding van eene der bepalingen van artikel 1 deser verordening, en voor zo verre daartegen bij de strafwet niet anders is voorzien, zullen werden gestraft met eene geldboete van: Voor een hengst of stier van f 1- tot f 3- (zegge een tot drie gulden) Voor een of meer paarden en runderbeesten aan den zelfden eigenaar toebehoorende 1 gulden Voor een of meer schapen, bokken, geiten, varkens enzovoort aan den zelfden eigenaar toebehoorende 1 gulden- Onverminderd het regt van den eigenaar of gebruiker der gronden, tot vergoeding voor de veroorzaakte schaden tegen de overtreder. Aldus vastgesteld in de vergadering van den Gemeenteraad van Texel den 18 July 1856 De Gemeenteraad voornoemd PKeiuser Sz Burgemeester Voigt Secretaris Zynde deze verordening aan HH Gedeputeerde Staten van de provincie Noord Holland in afschrift medegedeeld, blykens hun berigt van den 6 Augustus 1856 N.2 en is hiervan afkondiging geschied waar het behoort, den 18 Augustus 1856 My bekend De Secretaris van Texel Voigt Keuren Dezelfde regels waren al 50 jaar eerder veel uitgebreider onder de aandacht van de bevolking gebracht door het aanplakken van advertenties ‘op de bekende plaatsen in de dorpen’. Hieronder de keuren die op die manier aan het Texelse volk bekend werden gemaakt, zoals ze staan in boek GAT 301 Register, houdende verordeningen, reglementen en instructies. Tegens het houden van Bokken, Geijten en Gansen binnen de dorpen of op de kerkhoven Bailluw en ’t Gemeente Bestuur van Texel hebben gekeurd, gelijk zij keure en decreteeren bij deese- Dat niemand Bokken, Geijten of Gansen binnen de respective dorpen op de kerkhooven, nog waar het zijn mogt, op iemand zijn land of grond dan met consens van den Eigenaar zal vermogen te laten loopen ofte houden, ten zij dat ze vast aan een touw of de Gansen in een hok en op zijn Eigen gehouden wierden, op poene dat de Schotter of de dienaars der Justitie, welke ten deese worden gequalificeerd, de Bokken of Geijten telkens zullen mogen en moeten schutten op de Boete van 6 stuivers bij dag en 12 stuivers bij nagt, en de Gansen voor ieder 1 stuiver zo dikwerf deselve geschut worden- Dog zullen de Schutter of dienaar der Justitie de geschutten Bok of Geijt ten huise van den Eigenaar brengen, dan geen Eigenaar vinden, zal hetzelve bij Bekkenslag werden bekend gemaakt, en binnen 3 dagen niemand daar voor zig opdoende weesen verbeurd, en voor het Huijs der Gemeente publicq verkogt worden, zullende de overschietende penningen na aftrek der kosten koomen voor die geene welke het Beest of Beesten geschut heeft- Dog zal ten opzigte van het Schutten der gansen alleen de aanzegging moeten plaats hebben, dog deselve binnen een half uur daar na door den Eigenaar niet op zijn Eigen of gehuurde grond overgebragt zijnde, zullen die telkens wederom schutbaar weesen- Aldus gekeurd en gedecreteerd als in den hoofde deses is gemeld den 2e April 1805, en van ’t Huijs der Gemeente van Texel gepubliceerd den 30e Meij daar aan volgende- Ter Ordonnantie van Bailluw en ‘t gemeente Bestuur van Texel voornoemt Ter kennisse van Mij Secretaris WRomans Wegens het in twee spannen zetten der Rammen Bailliuw en ’t Gemeente Bestuur van Texel, hebben gekeurd gelijk zij keure en decreteeren bij deese Dat ieder welke een of meerdere Rammen kome te houden deselve moeten zetten en geduurig houden in 2 spannen, te weeten: van den 1e September tot de 20e October S jaars, wanneer deselve in Huis zullen moeten werden gehouden, ten waare: dan Eigenaar of iemand zijnentweegen ‘er tegenwoordig waare en vasthielde tot 20 Maart aanstaande- Alles op de volgende Boetens, te weeten tusschen 1 September en 30 October in het land van den Eigenaar in een span, 5 stuivers, vrij beens 10 stuivers, en buiten het land van den Eigenaar het zij met of zonder spannen, 1 Gulden, alles ten behoeve van de Schutter, zullende de Rammen na den 20e October voornoemd moeten worden in Huijs gezet tot 20 Maart daar aan, en niet vermoogen daar buiten te loopen ten Waare: den Eigenaar of iemand zijnentwegen die vasthield, op de boete van 3 Gulden telkens te verbeuren of de Ram zelve- bij wanvoldoening zal zodanige Ram direct door of van wegens den Bailliuw deeses Eilands werden verkogt, en zal het provenu van den Ram geappliceerd werden, de eene helft voor den Schutter en de wederhelft voor de Bailliuw, dog wanneer een Ram onder beslooten dak gehouden wordende, zonder toedoen of meedeweeten van den Eigenaar quam uittebreeken, en zulks kan worden beweesen, in dat geval zal de voorstaande Boete of Verbeurte geen plaats hebben, maar zal zodanige Ram op het land of grond van den Eigenaar af op de Weg bevonden wordende, tekens verbeuren 6 stuivers, en daar buiten zijnde 12 stuivers beide ten behoeve van de Schutter Aldus gekeurd en gedecreteerd als in den hoofde deses is gemeld den 2e April 1805, en van ’t Huijs der Gemeente van Texel gepubliceerd den 30e Meij daar aan volgende- Ter Ordonnantie van Bailluw en ‘t gemeente Bestuur van Texel voornoemt Ter kennisse van Mij Secretaris WRomans Nopens het vrijloopen van Lammeren na de 1e Meij en 1 Junij in ieder Jaar, op poene van dubbel Schutgeld- als meede: de Schaapen uit de Wol binnen 3 maal 24 uuren behoorlijk optemerken, meede op gelijke poene- Bailliuw en ’t Gemeente Bestuur van Texel, hebben gekeurd gelijk zij keure en decreteeren bij deese- Dat voortaan ieder Eigenaar van Vroeg Lammeren, gevallen voor den 20 Maart gehouden zal weesen na den Eerste Meij in ieder Jaar deselve op zijn Eigen of gehuurde landen behoorlijk gemerkt te houden. Op poene van Schutbaar te weesen, en ongemerkt geschut wordende, daar voor dubbel Schutgeld te moeten betaalen- het welk ook zal plaats hebben, ten opzigte van de ordinaire gevallene Lammeren zo deselve na den Eerste junij op eens aners land als meede zo deselve ongemerkt geschut worden- Dat wijders die geene welke zijne Schaapbeesten uit de Wol scheerd, gehouden zal weesen, binnen 3 maal 24 uuren, daar na, deselve zoo als hij gewoon is, naar behooren opgemerkt te hebben, op poene dat voor ieder Schaap dat also ongemerkt, het zy dat hij op des Eigenaars of gehuurd land bevonden word, dubbel Schutgeld verbeurd zal weesen- alles ten behoeven van de Schutter- Aldus gekeurd en gedecreteerd als in den hoofde deses is gemeld den 2e April 1805, en van ’t Huijs der Gemeente van Texel gepubliceerd den 30e Meij daar aan volgende- Ter Ordonnantie van Bailluw en ‘t gemeente Bestuur van Texel voornoemt Ter kennisse van Mij Secretaris WRomans Tegens het losloopen van Stieren of Bullen (ingeplakt briefje deese Boete is ten behoeven van den Schutter) Bailliuw en ’t Gemeente Bestuur van Texel, bezeffende de meenigvuldige gevaare en Onheijlen waar aan een ieder is blootgesteld uit het losloopen van Stieren of Bullen en daar in willende voorsien, hebben gekeurd gelijk zij keure en decreteeren bij deese- dat alle Stieren of Bullen van een Jaar oud zullen moeten worden gehouden in Twee behoorlyke zij spannen- op de Boete van 5 Stuivers zo dikwerff in des Eigenaars of gebruikers land vrij beens bevonden worden- en 10 stuivers daar buiten- Dat wijders alle andere Stieren of Bullen 2 Jaaren oud en daar boven zullen moeten loopen te wyden zo mogelijk ten minste een Stuk Land van de Gemeene weg af verwijderd altoos in een zyspan en aan een goede en suffisante Roop [touw] naar behooren vastgeset op de Boete van 1 Gulde te verbeuren, zo dikwerf los bevonden word en het Span aan stukken, dog nog naar behooren gespand 10 Stuivers, de roop nog vast zijnde en het span aan stukken 5 stuivers- Dog ten eenemaale Eigenaars of Gebruikers gevonden wordende zal telken reise de boete 25 Stuivers zijn; alles ten behoeve van de Eilands Schutter in wiens jurisdictie zodanig losloopend Beest ontdekt word; Aldus gekeurd en geordonneerd als in den hoofde deses is gemeld den 2e April 1805, en van ’t Huijs der Gemeente van Texel gepubliceerd den 30e Meij daar aan volgende- Ter Ordonnantie van Bailluw en ‘t gemeente Bestuur van Texel voornoemt Ter verbetering van de Schaapenteeld- Bailliuw en ’t Gemeente Bestuur van Texel; ter harte neemende den Bloeij en Welvaard der Schaapenteeld van zo veel aanbelang op deese Eilande, en door goede ordonnantien en gepaste middelen de zogenaamde Long of Zwoegziekte wenschende tegen te gaan, zoo niet geheel uitteroeijen- hebben na rijpe rade best gedagt, het naarvolgende te arresteeren- 1 Eerstelijk: dat geduurende 3 Jaaren: van 1 Nov: 1804, tot 1 Nov: 1807 provisioneel buiten werking zal worden gehouden zodanige, hoe anders heijlzame ontworpene en door het Staatsbewind goed bevonden Keur ter verbetering van de Schaapenfokkerij en Wolhandel op Texel, voor als nog, niet wel uitvoerelyk wordende beschouwd, uit hoofde van de algemeene besmetting alhier plaats hebbende- 2 Dat niettemin uit de Kundigste en beste Schapenhouders alhier zijn aangesteld 12 Keurmeesters, welke versogt, geauthoriseerd en gequalificeert zijn, zig naukeurig en zo na mogelijk te doen onderrigten, welke Huislieden, of wel in en opgesetenen in de onderscheidene districten alhier gesond of wie ongesond Schaap Vee hebben, van deese hunne bevinding aan ons voor den 15 Maart 1805 verpligt zijnde schriftelijk opgave te doen- 3 Dat opgemelde Keurmeesteren bovendien, nog de magt werd toegekend, dat wanneer zij aan de Long of Zwoeg Ziekte kwijnend Vee aantreffen den Eigenaar of Eigenaars te moeten verpligtten (om zo mogelijk naar maate ieders omstandigheid meedebrengt) dat Vee door hem eene kennelijk bijmerk te geven, afgesonderd van zijn eigen te houden, met ernstig vermaan om te moeten zorgen, dat de besmetten op geene van zijn naastgelegene of eens anders land kwame, op de boete van 1 Gulden voor iedere besmet stuk, ten behoeve van de Gemeene Armen van Texel, dat aldaar bevonden wordt Werdene de Bailliuw deses Eilands versogt en (desnoods) gequalificeerd ter invordering tegens de gebrekigen te procereeren als naar Regtten- Als meede nog daar en boven de Eilands Veeschutter gelast ook hier op toe te zien, en wanneer zij al zieke schaapen op eens anders grond vinden, die dadelyk te schutten op 5 Stuivers Schutgeld ten hunne voordeelen- Zynde opgemelde Schutters ieder voor zijn district al meede bevoegd verklaard, de bekeuringe hier vooren te doen ter beoordeeling van Keurmeesteren, welke zij van hunne bekeuring zullen moeten kennis geeven- 4 Dat de zorgeloosheid en weinige vooruitzigt van zommige In en opgesetenen, absoluut vorderen, maatregulen te neemen om het verdere verspreiden van de besmetting te Keer te gaan Ja! zelfs geheel uitteroeijen om daar door ten algemeene welzijn, het Schaapvee van Texel, tot die deugd en waarde te rug te brengen, die her voormaals alom bekend en gesogt maaktte, en dat iedere Schaapenhouder by welke onder zijne Kudde ongezond Vee bevonden word, of zig komt te openbaaren, gehouden zal weesen binnen 3 Maanden daar na, zig van het zelve te ontdoen Latende het ter zijner Keuse die te verkoopen- van het Eiland te doen of laten vervoeren, of ook te laten slagtten- mits binnen den Tijd van 3 Maanden voorsz ten genoegen van Keurmeesteren bewijsende, dat daar aan is voldaan geworden Alles op de boete van 3 Guldens voor iedere beest te verbeuren als vooren- 5 En zal het aan niemand vergund zijn zigtbaar zwoegende Schaapbeesten op de Eilands Markt te verkoop te brengen Werden de Keurmeesteren waar van twee altoos zig zullen verpligtten present te zijn gequalificeert al ziek Vee dadelijk van de Markt te doen verwijderen, en zal de geene die deswegens ongehoorsaam bevonden word, vervallen weesen in de boete van f 3- voor ieder beest als boven- 6 Eindelijk worden Keurmeesteren bij deese geauthoriseerd en gequalificeerd alomme waar de gelegenheid Ampliatie Keur wegens het in twee Spannen zetten der Rammen Bailliuw en ‘t Gemeente Bestuur van Texel, hebbende de Eilands Keure van den 2e April 1805 N. 20, wegens het in 2 Spannen zetten der Rammen, gealtereerd in maniere als volgt- Dat nu door deese Jaare 1806 de Rammen van 8 September in 2 spannen moeten zijn, en daar in gehouden worden tot den 1e October, dog dat zulks voortaan S’ jaarlijks van 1 Sept. tot 1 Oct. zal zijn bepaald; alles op de boete en bepalingen bij de in de hoofde gemelde Eilands Keure vermeld, welke verders onverminderd en in zyn geheel blijft- Aldus geamplieerd en gearresteerd op den RaadHuise Texel den 2e September 1806, zynde by bekkenslag bekend gemaakt en wijders alom geaffigeerd Ter Ordonnantie van Bailluw en gemeente Bestuur van Texel voornoemt Ter kennisse van Mij Secretaris WRomans Wegens het in Spannen houden der Hengste Bailliuw en ‘t Gemeente Bestuur op Texel hebben gekeurd gelijk zij keure en decreteeren bij deese: dat alle eenjarige Hengsten zullen moeten worden gehouden in een Span op de boete van 5 St zo dikwerf zij zonder het zelve in het Land des Eigenaars of gebruikers werde gevonden en also buiten het Land 10 Stuivers- Wijders zullen alle anderen Hengsten altoos moeten loopen in een voor en zijspan, op de boete van 10 St- zoo dikwerf zij in ’t Land des Eigenaars of gebruikers, zonder also gespand te zijn worde bevonden, en daar buiten 20 Stuivers- Dog geheel vrijbeens in het Land 20 st en daar buiten f 3- alles ten behoeve van de Eilands schutter in wiens jurisdictie het zal bevonden worden ten Raadhuise Texel den 23 aug. 1808 gepubliceerd en geaffigeert Ter Ordonnantie van Bailluw en ‘t gemeente Bestuur van Texel voornoemt Ter kennisse van Mij Secretaris WRomans |