Welgesteld maar ontevreden
Dominee Jakob Huizinga schreef over een ontevreden vrouw. Zij wilde een gouden oorijzer hebben in plaats van het zilveren dat ze had.
Twee jaar later lag deze Aafje op sterven. Ze was geboren in 1819, dus nog erg jong. Haar rijkdom kon haar niet redden en ook de gebeden van Akkes Kil en de dominee niet.
Aafje Lindeman (1819-1854) dochter van Bartholomeus Christiaansz Lindeman (1775-1859) van Amsterdam en Martje Jacobs Groot (1791-1869) van de Waal.
Zij is overleden om 16.00u; aangifte overlijden op 25 april 1854 door Jacob Lindeman, 33 jaar, schoenmaker, broeder van de overledene en Hendrik Luitse, 31 jaar, boer; beiden wonende in Den Burg.
Dirk Leijen (1813-1880) zoon van Arie Ariensz Leijen (1790-1855) van den Helder en Dirkje Pieters Dijksen (1780-1813) van de Waal.
Hij is overleden om 06.00u; aangifte overlijden op 7 april 1880 door Cornelis Reijersz Keijser, 35 jaar, veehouder en Arie Ariesz Dros, 29 jaar, veehouder; beiden behuwdzoon van de overledene; beiden wonende op Texel.
Getrouwd in 1847. Kinderen Dirkje (1849-1865), Marretje (1849-1890) en Etje (1852-1926)
Dirk hertrouwde in 1859 met Vrouwtje Duinker (1816-1895) van den Hoorn.
Dominee Jakob Huizinga:
6 December 1852. Dirk Leijen had een Engelsche ram gekocht en zou voor de lammeren daarvan komende 6,50 gulden hebben. Maar dat beest had hem de schurft onder zijn schapen gebragt, zoodat nu waarschijnlijk een getal van 55 schapen gedood zouden moeten worden, onder vergoeding van de schade vanwege het Gemeentebestuur. Daarover murmureerde zijn vrouw nu met haar vader, hem beschuldigend dat hij altijd zulke nieuwe fratsen zocht enz. Hij had eens gezegd dat hij zijn vrouw niet eerder een gouden ijzer zou opzetten voordat hij zulk een ruimte van geld had, dat hij alles zou hebben afbetaald. Hij wist niet of zijn vrouw welligt daarom zoo murmureerde, omdat dat goudijzer nu welligt geheel niet zou komen. Vroeger ging hij altijd gaarne naar huis, maar nu niet want zij keek altijd even zuinig.
Het blijkt dat de betrekking tusschen beiden niet regt goed is. Aafje Lindeman is al te veel met de zucht naar grootheid bezet. De 2 of 3 honderd gulden die hij van 't jaar aan de verfraaijng van zijn huis besteed had, had hij ook liever tot afbetaling van opgenomen geld mogen besteden. Hij wenscht dat ik poogde zijn vrouw tot beter zien te brengen.
15 December 1852. Aan de Waal bij Dirk Leijen. Ik trachtte aan zijn (geheim) verzoek te voldoen om zijne vrouw blijmoediger te stemmen.
De 55 schapen zijn vanwege het Bestuur voor 16 gulden per stuk overgenomen en naar Londen verzonden. Alle veehouders zijn in onrust over de verschijning van een schurftig schaap.
Ik kon ten aanzien van de vrouw niet regt tot mijn doel komen.
6 Maart 1853. Zondag. [Zoon] Dirk deed de reis met mij naar de Waal. Zeer slecht pad door de dooijende sneeuw.
Dirk Leijen had nu 140 schapen moeten wegzenden.
28 Maart 1854. Aan de Waal. Bij de weduwe Akke Dijksen [ook bekend als Akkes Kil, de heks van de Waal]. Zij is een godsdienstige vrouw, met wie ik gaarne spreek. Ik beloof haar weldra eens weer te komen. Zij verhaalt dat hare gesprekken over Godsdienst, opwekkingen tot vertrouwen enz bij Aafje Lindeman nooit eenige weerklank vonden.
23 April 1854. Voorbede voor Aafje Lindeman die op haar uiterste ligt. Op de terugweg van Oosterend haar bezocht en toegesproken, 't geen zij blijkbaar nog zeer goed verstaat. Een uur later was zij een lijk. Ik heb trachten te troosten en te vermanen zoo ik kon en heb met allen gebeden.
Vraag: heeft zij een gouden oorijzer gekregen? Daarvoor was de tijd tekort waarschijnlijk.
In de boedelbeschrijving staat een zilveren oorijzer vermeld, met allerlei gouden extra's.
Een zilveren Oorijzer wegende 122 wegjes 9.76
Een gouden voornaald 20 karaat wegende 27 wegjes 3 korrels 36.85
Twee dito zijnaalden 18 karaat wegende 16 wigjes 20.-
Een paar gouden kapspelden 18 karaat met Bloedsteen 18.75
Een paar dito goud 18 karaat wegende 3 wegjes 4.85
Een paar dito dito 18 karaat wegende 3 wegjes en 5 korrels 4.25
Drie snoeren koralen met gouden slot en strik 18.50
Een paar kantielle oorhangers wegende 8 wegjes 3 korrels 10.40
Een paar dito wegende 5 wegjes 1 korrel 6.35
Een paar dito met zwarte steen 5.-
Een doekspeld kantielje wegende 1 wegje 3 korrels 5.40
Drie vingerringen wegende vier wegjes 3 korrels 5.-
Drie dito met stenen 5.-
Een horlogebandje met gouden schuifsluiting 2.-
Hans Verberne (een kenner uit Enkhuizen) zegt over kantielje:
Dat is een zeer welgestelde dame geweest met zoveel sieraden.
Filligrain werk is eigenlijk alleen het draad werk [goud zilver of onedel metaal.]
Bij cantille ook wel cannetille is het meestal een combinatie van draadwerk en plaatjes goud of zilver. Veel gebruikt in de streekdracht. Voorhoofdssieraden, oorijzers, kapspelden, broches, oorhangers, sloten etc.
Vroeger was het arbeidsloon natuurlijk laag en de materiaalprijs hoog… Tegenwoordig kan een goudsmid het niet meer maken, of de prijzen worden te hoog. Gelukkig heb ik nog een goudsmid die ook deze techniek beheerst [ook al zijn reparaties kostbaar].
Cantille oorhangers en spelden:
N 2282
In het jaar 1854, den 13-7 des morgens 10 ure hebben wij Johannes Ludovicus Kikkert, Notaris in het arrondissement Alkmaar, residerende te Texel, ter presentie van de natenoemen getuigen-
Dirk Leien, landman, wonende in Tienhoven binnen deze gemeente als weduwnaar van en onder het bestuur der tegenwoordige wetgeving in algeheele gemeenschap van goederen gehuwd geweest met Aafje Lindeman, gewoond hebbende en den 23-4 laatstleden in Tienhoven gemeld ab intestato overleden, ten deze nog als vader en mitsdien wettigen voogd over Dirkje, Marretje en Etje Leien, minderjarige kinderen door hem met opgemelde zijne huisvrouw ten echt verwekt.-
Voorts in bijwezen van
Jacob Lindeman, schoenmaker, wonende aan den Burg te Texel, in hoedanigheid van toeziende voogd over gemelde minderjarigen, daartoe benoemd en aangesteld door den Heer regter plaatsvervanger in het kanton Helder te Texel residerende, blijkens proces verbaal van den 28-6-1854 behoorlijk geregistreerd.-
Pieter Pronk, koopman aan den Burg alhier woonachtig, als door den toeziende voogd benoemde deskundige tot de taxatie der natemelden roerende goederen, dewelke in handen van ons Notaris in tegenwoordigheid der belanghebbenden en de getuigen met ware woorden als tot de doopsgezinde gemeente behoorende, heeft verklaard, dat alles te zullen waardeeren naar deszelfs waarde in gemoede volgens zijne beste overtuiging.-
Zijnde de requirant zich ten deze gedragende zoo in privé als qualiteit onder de uitdrukkelijke reserve van het voorregt van boedelbeschrijving aan hem en zijne minderjarigen bij de wet toegekend.-
Tot bewaring van de regten van partijen en van ieder ander die daarbij belang zoude mogen hebben, wordt door Johannes Lucovicus Kikkert, Notaris in het arrondissement Alkmaar, residerende te Texel, ter presentie van de natenoemen getuigen overgegaan tot de beschrijving van den boedel van den requirant en zijnen overledene echtgenote, zoodanig als die door hem met haar in gemeenschap is bezeten geweest, en van al hetgeen voorts door haar is nagelaten en zulks ten huize van den requirant in Tienhoven gemeld, getekend nommer - alwaar de overledene is gestorven en waarin of waaromtrent zich de roerende goederen bevinden, alle naar de opgave en de aanwijzing die daarvan zal worden gedaan door voornoemden Dirk Leien, dewelke met de bewaring het opzigt en beheer daarvan is belast geweest.-
En hebben genoemde partijen mitsgaders Jan Meyertsz Boon en Cornelis Aris Doorn landlieden, beiden in Tienhoven bovengemeld woonachtig, als aan ons bekende getuigen hiertoe verzocht, alhier nevens mij Notaris geteekend om te strekken tot hoofd van dezen Inventaris
En tot de boedelbeschrijving overgegaan zijnde, is bevonden hetgeen volgt:
In de Woonkamer, uitzicht hebbende op het land-
Een opgelegde schrijftafel gewaardeerd op 5.-
Zes stoelen en fauteuil 10.-
Een spiegel en 7 schilderijen 3.-
Een dito met bruinen lijst 3.-
Een Vriesche staartklok 14.-
Een hoektafeltje met 3 pulletjes -.50
Een bedbankje -.50
Een blikken theecomfort met koperen schenkketel 2.50
Een koperen doofpot 5.-
Drie kisjes, 2 cigarenbakjes en een trommeltje 1.50
Een geschilderde bureau 2.-
Op dezelve, een blikken schenkblad, 2 dito trommeltjes met blaadje en 3 kopjes en schoteltjes 3.50
Een ladetafel 3.-
Een blik schenkblad, 2 naaikistjes, een lepelkistje en 2 kopjes 3.50
Een tafellamp en kleedje 3.-
Een glazenkast en 7 pullen 5.-
Een zwart theeservies met porceleine kopjes en schoteltjes 5.-
Een kannetje met 7 kopjes en schoteltjes -.90
Vier porceleine borden 1.50
Een gebloemd theeservies met 12 kopjes en schoteltjes 2.50
Twee bloempotjes en eenig glaswerk 1.-
16 Deltsche Blaauwen tafelborden 3.-
71.90
Eenige borden, schotels, schalen, keuken en huishoudelijk gereedschap 24.50
Een geel theeservies en eenige kommetjes en pulletjes 2.50
Twee caraffen met 13 glazen 2.50
Twee blikken busjes -.40
Een blikken broodbak 1.-
Een karpet en eenige vloermatten 5.-
Twee paar Raamgordijnen 2.50
Een stel bedgordijnen 2.50
Een Bed, met peuluw, 2 kussens en 3 dekens 35.-
Een Bed, een peuluw, 3 kussens en 2 dekens 30.-
Een kinderbed met 3 dekentjes 3.-
In de Zomerwoning uitzigt hebbende op het land.-
Een schrijftafeltje 4.-
Zes stoelen 1.50
Acht schilderijtjes 1.50
Een pijpenstander 1.-
Een Mahonijhouten Chiffoniaire 8.-
Een kannetje, 2 pulletjes, 2 kopjes en schoteltjes en een tabakscomfoortje 1.50
Een paar raamgordijnen 1.-
Eenige vloermatten 1.-
In een Binnenkamertje uitzigt hebbende op het Erf
Een geschilderd kastje 2.-
Een schilderij en mangelplank -.50
Een Bed, een peuluw, 3 kussens, 3 dekens 20.-
Een stoel, een paar bedgordijnen en vloermatten -.50
Twee koperen Tangetjes -.50
In het Voorhuis
Een Eikenhouten kas 8.-
Vier pulletjes op dezelve 1.-
Een Turfkistje en bakje 1.50
Twee stoelen en bedtafeltje en lessenaartje 1.-
Twee gordijnen, een schutje en mand 1.-
In de Zomerwoning achter
Een tafeltje, en 7 stoelen 2.-
Een kasje, een spiegeltje, een Tabakskisje en 3 trommeltje en theestoof 2.-
Een paar Gordijnen en eenige vloermatten 1.-
239.50
Op de Stalling
17 tobbetjes 1.-
Vier schapen emmers, 5 Melk vaten en 3 aarden potten 4.-
Een Zoutkist 1.-
Een paar schalen en eenig gewigt en een paar hooibalen 1.-
Een karn en 4 Wateremmers 4.50
Een [aan]regtbank en eenig aardewerk 2.-
Drie koperen ketels, een strijkijzer, een koffijmolen en 2 busjes 3.50
Eenig aardewerk en 12 borden 1.-
Drie aarden potten en een stoffer met Blik 1.50
Een koperen keteltje, een tang en pook, een hakmes en matje op 2.-
Een tafeltje en een paar blaadjes -.50
In de Schuur
Een paputenkas en eenige potten en pannen 1.50
Een koperen ketel, 2 Yzeren potten en pan 2.-
Een Tafel, een halsjuk en slijpplank 1.-
Een Yzeren hangpot met koperen ketel 1.50
Een kapmes, waterketel, een ketting, een hangYzer en 2 Yzeren potjes 2.50
Twee kaaspersen, 8 kleine vatjes, een dito grooter, een kaastobben en toebehoren 2.-
In de Boet
Twee Boerenwagens met toebehooren 40.-
Vier schapenkribben, een kruiwagen, eenige harken en vorken 7.-
Een varken 16.-
Drie Lammer-kribben, en schaapwasschers tobbe, een ploeg, eenige vaatjes en rommeling 2.-
Drie Ruifjes en eenige zaadbakjes 3.-
Een kalfje 2.50
Nogis 8 wagens hooi 80.-
Op de Zolder
Eenige rommeling 3.-
Een paar emmers en een zeel 2.-
Eenig brandhout 3.-
190 Vachten Schaapwol 570.-
1013.30
Een kastje, een koperen pan, eenige flesschen en boerengereedschap en rommeling 8.-
Een bed, een peuluw, een kussen en 2 dekens 8.-
Twee koperen ketels 7.-
Eenige koeijendekken -.50
In de Kelder
Vijf melkvlotjes, 2 testen, 2 keulsche potten, 2 roompotten en 2 Bakken 7.-
Op de Landerijen
Een Vos merriepaard oud 16 jaren 80.-
Een Bruin merriepaard 25.-
Twee Melkkoeijen 180.-
Twee 2-jarige ossen 110.-
Een tweejarig koeschet 45.-
Twee eenjarige schetters 50.-
Twee kalveren 10.-
Honderd Lamschapen 1000.-
56 jonge schapen 500.-
Drie Rammen 21.-
Veertig Lammeren 280.-
Dertig ouderschapen 240.-
In de Schuur genaamd de Ruitersplaats
Een driewielde kar 6.-
15 schapen kribben 20.-
Vier ruiven 6.-
Eenige zaadbakken 3.-
Eenige palen en rommeling 5.-
Vrouwenklederen
In eene kast
Vijf vrouwen schortjes 3.50
Een wollen dito 2.-
Een zijden Rok en dito jak 7.-
Een zwarte Rok en dito jak 7.-
Een zwart lustre dito 4.-
Een Mousseline jakje 4.-
Een Catoenen dito 2.50
Een lustre dito 3.-
Een Catoenen dito paarsch 2.50
Een lustre jak 1.50
Een zwarte Rok en jak 5.-
Drie damasten schorten 7.50
Zeven omslagdoeken 3.-
Zes wollen Rokken een Catoenen dito en dito jak 5.-
Drie Vrouwenhoedjes 4.-
3690.30
Twee stroohoedjes 1.50
Twee kappen met echt kant en een dito met valsche kant 4.-
Twee knoopdoekjes -.60
Dertien linnen en 5 Catoenen bedlakens 16.-
Vijf peuluw doeken en 24 kussensloopen 14.50
Twee paar schoenen en een paar pantoffels 1.50
Twee witte baaijen rokken 5.-
Vier Linnen vrouwenhemden 3.50
Vijf catoenen Borstrokken en een wollen dito 3.-
Twee gestreepte rokken 3.-
Vijf catoenen jakken 3.50
Twee dito rokken 1.50
Een schoudermantel en twee boezelaars 3.-
De klederen van Inventarient worden geacht een gelijke waarde te hebben als die van de overledene en alzoo geschat op 122.-
Goud en Zilverwerk en Sieraden
Een gouden voornaald 20 karaat wegende 27 wegjes 3 korrels 36.85
Twee dito zijnaalden 18 karaat wegende 16 wigjes 20.-
Een paar gouden kapspelden 18 karaat met Bloedsteen 18.75
Een paar dito goud 18 karaat wegende 3 wegjes 4.85
Een paar dito dito 18 karaat wegende 3 wegjes en 5 korrels 4.25
Drie snoeren koralen met gouden slot en strik 18.50
Een paar kantielle oorhangers wegende 8 wegjes 3 korrels 10.40
Een paar dito wegende 5 wegjes 1 korrel 6.35
Een paar dito met zwarte steen 5.-
Een doekspeld kantielje wegende 1 wegje 3 korrels 5.40
Drie vingerringen wegende vier wegjes 3 korrels 5.-
Drie dito met stenen 5.-
Een horlogebandje met gouden schuifsluiting 2.-
Een zilveren Oorijzer wegende 122 wegjes 9.76
4024.01
Een zilveren heupbeugel met beurs 3.45
Een dito dito met beurs 2.10
Een vingerhoed en twee puntlatten 18 wegjes 1.15
Een pepermuntdoosje en 2 reukdoosjes wegende 33 wegjes 5.04
Een dito naaldenkoker rijgpen theelepeltje 2.36
Een dito breikoker wegende 27 wegjes 2.16
Twee dito met zilverbeslag 1.20
Een schaar met zilveren oogen 2.-
Twee messen met zilveren hechten 3.75
Een koffij lepeltje wegende 11 wegjes -.92
Twee zilveren lepels wegende 143 wegjes 11.42
Zes messen met zilveren hechten 3.-
Een zilveren tabaksdoos wegende 174 wegjes 13.92
Een dito horloge met dubbele kas 10.-
Een kerkboek met zilveren hoeken 8.-
Contanten
Diverse muntspecien in den boedel aanwezig 100.-
Pretensien en Inschulden
De boedel heeft niets te vorderen Nihil
4194.60
Schulden en Lasten des Boedels
De boedel is verschuldigd aan
De Chirurgijn P. Stolp gedane diensten en geleverde Medicijnen over het lopende jaar Pro Memorie
De Heer Jacob Abram Machiels te Amsterdam obligatie met Hypotheek op den 22-7-1851 ten overstaan van ons Notaris en getuigen verleden behoorlijk geregistreerd 3500.-
Renten hierop verschuldigd Memorie
Voorts nog enige huishoudelijke schulden welke later moeten vereffend worden Memorie
3500.-
Vaste Goederen
Tot de gemeenschap behorende-
1 Een huis en erf benevens een partij Weiland staande en gelegen in den polder de Burg, binnen deze gemeente kadastraal bekend sectie K 387 388 389 396 395 392 403
2 De helft in een stuk Hooiland het Riedige stuk I 268
3 Een perceel land K 430
4 Een perceel land K 419