Trijntje was de schoonmoeder
van Jan Helm. Zijn kameraad Harmen Zegel uit
Hannoverland trouwde op 8 mei 1768 met haar zuster
Hendrikje Frans van de Hoogeberg. Diens broer Jan Zegel
van Bremen trouwde in 1800 als ‘bejaarde jongeman’ met
‘jongedochter’ Antje Jans Helm.
‘De families Zegel en Helm zijn dus zeer nauw met elkaar
vervlochten, schreef Leo Mol.
Jan Sandersz Helm werkte net als Jan Zegel als tuinman
voor de heer Roosenboom van het landgoed Rozenhout, van
wie hij in 1768 nog f 339- loon te goed had, bij een
weekloon van 3 tot 5 gulden meer dan 65 weken
achterstand. Betaling werd niet gedaan toen hij erom
vroeg, zodat Roosenboom voor het gerecht moest worden
gedaagd.
Mol: ‘Het siert de schepenen van Texel dat ze de beide
‘poepen’ in het gelijk stelden en geen angst hadden voor
de zeer invloedrijke Roosenboom. Maar liefst 3 verslagen
van de rechtszaken zijn in mijn bezit’. De eerste is een
oproep aan Roosenboom om op 19 mei voor het gerecht te
verschijnen- maar hij kwam niet. Op 16 juni was weer ‘de
vierschaar gespannen’. Opnieuw was Roosenboom afwezig,
net als op 23 juni. Roosenboom werd veroordeeld tot het
betalen van de schuld ‘met profijt van dien’ dus recht
op vergoeding van rente, maar hij werd verder
‘gecondemneert in de kosten van Desen processe’.
Roosenboom was Commissaris van de Amsterdamse
Admiraliteit, een hooggeplaatst en volgens tijdgenoten
ongemakkelijk heer.
Jan kon nu volgens plan zijn huis betalen en trouwen met
zijn aanstaande. Dat gebeurde in november van dat jaar
met Antje Hendriks Boon (1747-1804). Het huis was de
Karseboom, waarin ook toen al heel lang een kroeg was
gevestigd.
RUST OP HET BOERENLAND?
In 1785 verkocht Pieter de Vaan aan Jan Helm ‘een
huis met 100 roede land staande ende geleegen in de
polder Oostergeest belend ten Noorden Trijntje Frans,
ten Zuiden Hendrik van der Merct, de Put is met Trijntje
Frans gemeen en moet samen worden onderhouden’.
Het gaat hier om het Sandershuis, Hendrik van der Merct
woonde inmiddels op Rozenhout. Trijntje Frans woonde in
het ‘Oude Huis’ aan het Skillepaadje nr. 6.
In 1786 betaalde Jan Helm f 45 ‘voor een half jaar Huer
voor de Weese tuyn aan de Put’. Tussen de landerijen van
Rozenhout en de Weezenputten in lag een tuin die door
het Weeshuis verhuurd werd.
Jan overleed op de Hoogeberg in 1801, Antje stierf ook
aldaar.
FAMILIE HELM
De moeder van Antje Boon was Trijntje Frans
(1725-1804), dochter van Frans Reijndertsz en Jantje
Cornelis of Jacobs. De vader was Hendrik Reijersz Boon
(17xx-1777). Hendrik stierf op de Waddel. Kinderen:
Antje, Jantje, Reinoutje, Jantje, Maartje, Martje, Jan
en Trijntje.
Bij de huwelijksinschrijving op 12 december 1746 staat
‘in haar huis door het gerigt getrout’, wat erop kan
wijzen dat zij hoogzwanger was en niet meer naar het
Raadhuis kon komen.
Er kwamen 7 dochters en 1 zoon, van wie er 4 waren met
nakomelingen.
Antje had 2 kinderen, Reinoutje trouwde met Teunis
Schellinger, 6 kinderen geboren in Oudeschild, Jantje
met Cornelis Cornelisz Roeper, 6 kinderen geboren op
Westergeest, Martje trouwde met Maarten Cornelisz Boon,
3 kinderen geboren in Oosterend.
In 1800 waren deze dochters alle 4 nog in leven.
Sander Jansz Helm (1771-1829) trouwde met Tetje Hendriks
Schaap van Oosterend (1779-1820). Hun kinderen waren
Jan, Martje, Hendrik, Antje en Dirk.
Aaltje Jans Helm (1779-1816) trouwde in 1800 met Jan
Zegelken (1735-1803), kind Antje Zegel (ondertrouw 5
november, kind geboren 20 december).
Ten tweede trouwde zij in 1804 met Frans Harmensz Zegel,
kinderen Harmen, Jan, Hendrik en Harmen. Moeder en kind
overleden na de geboorte, waarop Harmen hertrouwde met
Trijntje Teunis Schellinger- over verwevenheid in de
families gesproken! Er kwamen nog 6 kinderen Zegel.
DE KARSEBOOM
In 1768 verkocht kramer en kastelein Hendrik Reese
het huis de Karseboom aan Jan Sandersz Helm voor f 525-
‘Wij Cornelis Kok en Cornelis Kooijman, Schepenen van
Texel oirconde dat voor ons is gecompareerd Hendrik
Reese, wonende aan den Burg, die bekende op den 19e Januarij 1768 uijt den hand te
hebben verkogt en bij desen in vollen vrijen eijgendom
over te dragen ende Transporteren aan ende ten behoeve
van Jan Sandersz Helm wonende mede alhier, een Huijs,
staande aan den Burg bij de Vismarkt, belend ten
Oosten Meijnouwtje Kikkert, ten Westen de Nieuwestraat’
kaart van 1832
In 1800 gebeurden daar dingen die de Schout niet zinden. Er was sprake van drankmisbruik en onbehoorlijk gedrag van klanten (tegenover de justitie nog wel!). Dat werd door de overheid niet gewaardeerd.
De Schout wilde weten of er wel vergunning was voor de schenkerij. De eigenares van het huis was Trijntje Frans, maar zij woonde elders bij haar kinderen. Haar knecht Maarten C.
Boon, tevens schoonzoon, deed het werk in haar plaats. Hij had zelf geen papieren.
De acte van Trijntje Frans werd voorlopig ingetrokken.
Daarop kwam op de volgende vergadering haar dochter naar het Raadhuis, om voor haar bejaarde moeder te pleiten. Die zou totaal geen inkomsten hebben als ze haar handel niet mocht voortzetten. De vergunning werd teruggegeven op voorwaarde dat Trijntje zelf in haar huis in het dorp zou gaan wonen en zelf haar handel zou doen. Bij de minste ongeregeldheid zou de vergunning definitief worden ingetrokken.
Maar zou de oude vrouw dat nog wel kunnen? Zij was 75 jaar en er was niet voor niets een regeling getroffen binnen de familie.
Merkwaardig is dat Trijntje in dit stuk eigenares van de Karseboom is, terwijl dat gebouw eerder door haar schoonzoon was gekocht. Daarbij was ze niet meer actief in haar ‘neering’. Bij zo’n bejaard persoon als zij zou men verwachten dat ze haar onroerend goed doorverkocht aan de volgende generatie, maar hier lijkt het andersom te zijn gegaan- zij als weduwe naar het dorp om de zaak te doen, de familie naar de boerderij.
Vergadering van de Gemeenteraad 18 feb. 1800
De Schout in Naam der Justitie kennis gevende: dat hij opgeroepen hebbende Maarten C. Boon, doende in het Huijs van Tryntje Frans hier naast het Raadhuys Neering als flessiaan- en afgevraagt op welke acte hy die Neering deed- deselve hem te kennen gegeven had, maar als Huysbediende van Tryntje Frans, die buiten de Burg by haar kinderen woonde, te weesen, en also die Neering te doen. Dat hy Schout gevraagd hebbende, of Tryntje Frans dan alzo in het Middel van Coffy en Thee als huysbediende hebbende, ingeschreeven was en daar voor betaalde? Maarten C. Boon geantwoord had van Neen.
Dat het gedrag onlangs uit dat Huys van Cornelis Kalis, zeer beledigend voor de Justitie, ook dat het zelve Huys altoos wegens het verkoopen van drank, zeer nadeelig is beschouwd; zo wegens deszelfs standplaats als andersints, hij Schout nodig had geoordeeld en zig buiten dat tot maintien va S’ Lands wetten ter voorkoming van alle infractien of Vilependie van dien, verpligt gevonden heeft, de acte van Tryntje Frans provisioneel intetrekken- van al het welke hy vermeend had deeze Vergadering kennis te geeven- en is het gedrag van de Schout geapprobeerd onverlet latende aan Tryntje Frans omme zig aan deese Vergadering te addresseeren-
Vergadering 4 Maart 1800
De dogter van Tryntje Frans zig interesseerende voor haare Moeder, versoekende daar zy alleen door het doen van Neering op haare acte in haar hooge ouderdom eenig onderstand vind, dat tog de ingetrokken acte van admissie haar Moeder mag te rug gegeven worden- Geaccordeerd onder die mits: dat Tryntje Frans zelve haar Huys zal bewoonen, en in persoon de Neering doen- geen gelagen zetten tot verkoop van drank, en vooral zorgen dat ‘er geene ongeregeldheeden ten haare huyse of uit haar huys plaats hebben, of dat by de minste aanklagte de acte van admissie ten eenenmale zal worden ingetrokken, en het doen van Neering meer aan haar zal worden vergund te doen-
Leo Mol ‘Familieverhalen over de families Kikkert, Kalis en Helm op Texel’, hoofdstuk ‘De eerste Helm op Texel’.
Notulen van de Texelse Gemeenteraad.
Gegevens over de mensen van de website van Rob Gomes.
