| Meester Teekele Zwaal (1799-1871) |
|
13 july 1856. Bij Jan Kalis, aldaar Dominee Pott van Wieringen, die vanmiddag aan den Hoorn gepreekt heeft. Kalis verhaalt dat Meester Zwaal wanneer men hem op Terschelling 1000 gulden wil guarandeeren, derwaarts gaat vertrekken, daar ons Gemeentebestuur er niet in bewilligd had om hem een sextant (70 gulden) te geven en eenige andere hulpmiddelen voor zijn Zeevaartkundige school. De zaak van de verbetering der haven zou nu weer hoop op welslagen hebben, sedert hier 2 leden van de Gedeputeerde Staten waren geweest. 26 augustus 1856. Na het eten Dominee Bakker en ik, Dirk en Grietje naar ‘t Oude Schild door ‘t Boschje. Bij Zunderdorp, Zwaal en Wentink. Zwaal las ons een stuk voor dat hij in het tijdschrift van Zwart, meen ik, over zijne school zoude plaatsen. 18 february 1857. Zeer schoone dag. Klaas Pietersz Smit in de tuin aan ‘t hout hakken. Ik ter kerk bij Vrendenberg. Daarna met Meester Teekele Rijnsz Zwaal bij hem koffij gedronken. Zwaal leest een verslag voor van zijne School voor de Zeevaart. Hij gaat nu eerlang naar Terschelling vertrekken. Van zijne leerlingen waren 11 kapiteins, 31 stuurman, eerste enz, tot 95 toe. Bovendien nog 28 die loods waren geworden. De School op Terschelling telde 300 leerlingen, kon 1300 gulden opbrengen en de Zeevaartschool zou er wel 20 keer beter zijn dan hier, want op geheel Terschelling zouden wel 800 buitenvarende zeelieden zijn. Hij had hier wel willen blijven als het Gemeentebestuur van Texel slechts 400 gulden had willen besteden voor de aankoop van instrumenten. Hij verklaarde ons de loop der orkanen. Verhaalde hoeveel er nu bij het examen der stuurlieden gevorderd werd enz. Hij liet ieder leeren wie er maar wilde, al hadden zij niets om te betalen als zij klaar waren. Maar hij verwachtte betaling als zij hunne reis gedaan hadden of zoo ver kwamen dat zij het missen konden en nog nooit was hij een stuiver bij te kort gekomen, ook zelfs niet als hij zijne leerlingen nog het geld moest voorschieten om het examen te kunnen doen. 23 february 1857. Toen ik te huis kwam vond ik een brief van Meester Teekele Zwaal aan ‘t Oude Schild, die ons daarin een zeer gunstig tafereel ophing van de indruk onzer Afschaffingsvergadering aldaar. Vele drankverkoopers misten reeds een aantal klanten. Ook vele sjouwerlieden aan de haven weigerden den Drank. De Afschaffing vond er in het algemeen veel bijval. Zwaal had 110 afschaffingsgeschriften ter leezing uitgedeeld en kwam nog zeer veel te kort. Ik [ging] des avonds met dezen brief naar Voigt, die daarmede ook zeer verblijd was en morgen terstond met Zwaal zoude spreken. Ik beloofde Voigt hem van ‘t zomer te helpen tot het maken van bessenwijn. 25 February 1857. Voigt verhaalde hoe hij gister bij Zwaal te Oude Schild was geweest en deze hem de verblijdendste berigten had gegeven van den invloed van ons Genootschap. Dirk Paulusz Vos zag zijne klanten niet meer, die anders dagelijks 2 of 3 maal voor 2 of 3 cent bij hem kwamen nemen. Zoo ook andere dronkaards zooals Verberne en Kopman hadden om afschaffingsgeschriften bij hem gezonden en ze gelezen. Ik gaf aan A.D. Voigt mede voor Teekele Zwaal 9 exemplaren “Goede Raadgever” en 9 exemplaren “Brandewijn Pest”. Zwaal wilde nog niet teekenen, maar eerst nog eenigen tijd in stilte voortwerken om dan welligt met anderen ter onderteekening te komen. Hij had zelfs zijn zoon en nog een andere stuurman die reeds gezind waren om te onderteekenen aangeraden om eerst nog eens eene reis te doen zonder eenige Sterke Drank te gebruiken, en dan te komen teekenen. 5 April 1857. Dominee Wentink was zeer terneergeslagen. Hij had gehoopt dat zijn Kerkeraad zou toestaan het Alterum Tantum van het Rijk te verzoeken om zijn tractement op 800 gulden te brengen. Het was eerst algemeen goedgekeurd, maar nu had, zoo hij wel meende te weten, meester Zwaal, die hem altijd tegenwerkte, alles weer in duigen geworpen. Hij was zeer op Zwaal verbitterd en schilderde hem in zijn niets ontziende hoogmoed zeer donker af. Hij verheugde zich zeer dat hij door het vertrek van Zwaal rust zou krijgen. 21 Juny 1857. Meester T. Zwaal ontmoet. Hij gaat van de week naar Terschelling vertrekken. 6 Augustus 1857. Bij Dominee Wentink, aldaar ook Aaltje Zwaal. Meester Teekele Zwaal gaat nu toch van de week naar Terschelling vertrekken. Dominee Wentink moet steeds (onder ons) lucht geven aan zijn haat tegen Zwaal. 22 Augustus 1857. Meester Teekele Zwaal van ’t Oude Schild des namiddags bij mij afscheid genomen. Hij gaat dingsdag naar Terschelling. 25 Augustus 1857. Des voormiddags met Dominee Vrendenberg naat Dominee Wentink. Domineeskrans. Met Wentink een warm gesprek over zijne betrekking met Teekele Zwaal. Hij meent dat hij de grootste reden heeft om zich over diens vertrek te verheugen. Bijkans is hij buiten zichzelve van verontwaardiging over hem. Ik zoek hem tot zachter gezindheden te brengen. |