1-1-1942. D. Nieuwjaar. ’s Avonds gingen de jongens naar ’t Casino waar de band speelde.

3-1-1942. Z. 26 mogendheden hebben een verbond gesloten tegen de As. Een D. U-boot in de grond. Marejoroslawk is gevallen. Bij Feodosia wordt gevochten. Generaal Rommel geeft nog geen kamp. USA en Engeland hebben het mar over Generaal Winter. In Kedeh wordt opgerukt. Manilla is gevallen, er wordt doorgevochten. Ned. Indië heeft nog geen last.

4-1-1942. Z.’s Middags naar Hermes. Ik weet niet of Engeland 2 of 3 keer in Noorwegen is binnengevallen. Ik ben de laatste tijd zo dat ik overal critisch tegenover sta. Aldoor de neiging om te debatteren, net als Nan. Dat komt door het ellendige geklets en die vuile propaganda, dat kinderspelletje tussen ‘grote’ mogendheden. All wollen pakken enz zijn vorig week opgeeist, voor Rusland.

5-1-1942. M. Radio Oranje: De Am. en Eng. bladen lopen over van lof voor de Hollanders, de kleinste staat, die zulke klappen toebrengt aan het grote Japan. Ze moesten zich schamen, dit te durven ontkennen.

6-1-1942. D. De toestand blijft hetzelfde voortduren. Ik word het nu en dan ontzettend zat. Soms merk je zo dat je afstompt door de oorlog, dat je de neiging krijgt jezelf uit te lachen, als je aan eerlijke en ernstige dingen denkt.

7-1-1942. W. Op Malakka wordt vlug opgeschoten. Op de Krim landen troepen vanuit zee. In Afrika verslapt de strijd, want als je de eerste berichten hoorde, had de strijd allang beslecht kunnen zijn. De mensen zijn optimistisch. Een zwaluw maakt anders nog geen zomer. Eerst het voorjaar eens afwachten.

8-1-1942. D. De 26 mogendheden hebben grote plannen. Amerika zal voor 1942 60000 vliegtuigen en 8000000 scheepstonnen produceren, enz en voor 1943 125000 vliegtuigen en 10000000 scheepstonnen enz. Alle autofabrieken worden van nu af voor de oorlogsindustrie gebruikt. Job zei Zaterdag dat de soldaten het slechter krijgen, veel waren er afgevallen sinds hij het laatst op de Mok gewerkt had. Weinig vet. Dat kan de beslissing brengen, daar heb ik vroeger altijd aan geloofd.

9-1-1942. V. Enige dagen geleden is de Chinese stad Tjang-sjak heroverd, nadat er zich een 200000 Japanezen op concentreerden. Die worden nu terug gedreven. De winterinzameling voor Rusland gaat nog hard door. Ski-uitrustingen etc zijn ook grif gegeven. In Rusland concentreert de strijd zich bij Sloziaisk en richting Wjasma.

10-1-1942. Z. Er was veel gespuis in de lucht, vanaf 8 uur vielen geregeld bommen, het merendeel wel op zee (convooi) en verder in de buurt van Harlingen, Afsluitdijk, Vlieland en Terschelling. Precies wist niemand het. Een heel hoog vliegtuig liet een serie brandbommen in de richting Oosterend vallen. We hoorden ze kletteren.

12-1-1942. M. Op Malakka is Koealaloempoer gevallen. De toestand op Loezon weet ik niet. In Celebes is binnengevallen, wordt gezegd. In Rusland hetzelfde tafereel bij Moziaisk etc. In Afrika niet veel activiteit. Sicilië’s vliegveld is vorige week hevig aangevallen. Brest krijgt elke nacht een beurt. Bij Toenking is strijd. Volgende week wordt op een conferentie over het lot der NSB ers beslist. Die ell. Trijn Plaatsman ging vandaag tweemaal gearmd met een Mof voorbij. Schaamteloos. Vrijdag ongeveer werd Jaap Dijt’s gezin gesnapt voor het luisteren naar radio Oranje. De Duitsers hadden moeten luisteren bij zijn buurman Ko van Vliet, zwager van SS Verheye, die ruzie hadden gehad, Verheye zou hem wel eens verraden.

13-1-1942. D. Toestand hetzelfde. Churchill komt wel gauw uit Amerika terug.

15-1-1942. D. Te koud om te schaatsen. ’s Avonds naar Hermes. De brandbommen van Zaterdag waren toch in huizen gekomen, maar konden op tijd naar buiten gewerkt worden. Uit Indië weet ik niet meer dan een gestadig opdringen der Jappen.

16-1-1942. V. Er worden verdacht veel generaals in Duitsland op non-actief gesteld. Hitler leidt alles blijkbaar zelf. De soldaten hebben veel bevroren ledematen en last van ongedierte. De kou loopt tot -50. Vandaar dus de bont- wol- en ski-inzameling. Bij Feodosia hebben de Russen niet veel succes, geloof ik, hoewel Engeland zegt dat de troepen al bij de Engte van Perekop zitten. Generaal Rommel laat niet met zich sollen.

17-1-1942. Z. De vlektyphus breidt zich erg uit. In Neurenberg had een dokter 18 patienten. De soldaten maken sneeuwverblijven. De Russen zijn al eens over het Onega meer getrokken. De Finnen hebben het ook zwaar op de Karelische landengte.

18-1-1942. Z. Er lopen weer veel meiden met moffen. Cis de Porto met de Stille, ze is idioot.

19-1-1942. M. Mooi weer, maar niet geschaatst. ± 70 km van Singapore wordt hevig gevochten. Op Celebes Gorontalo gevallen (?). Na Tarakan komt Balikpapan, waar bommen vielen. Alles wordt grondig vernield.
Grote hilariteit over de NSB die Oranje pakjes cigaretten had nagemaakt en verkocht en f 30000.- opstreek. Iedereen heeft schik, nu ze aangetoond heeft hoe Oranjegezind we hier zijn.
Feodosia schijnt weer Duits, volgens de krant. Op Luzon wordt nog steeds standgehouden.
Van Mook naar Roosevelt. Generaal Wavell is vast wel een van het goede soort, getuige radio Oranje.

20-1-1942. D. Moziaisk wordt sterk bedreigd. Ik luister ’s morgens naar de Brandaris, die bar grappig kan wezen. Er moeten Duitsers van Texel, en vervangen door Arbeidsdienst. Doodsbang dat ze naar het Oostfront moeten. Sommigen waren dronken, o.a. op de Branding.

21-1-1942. W. Emden wordt geregeld aangevallen. U-boten worden bij Am. kust gesignaleerd, wel loerend op de troepentransporten naar Engeland, zou die nog eens aanvallen.

22-1-1942. D. Nel sprak gisteren een D. die ons voor 2 lange blonde Germanen uitmaakte. Die zijn zeldzaam. Jap. kruiser en tankb. in de grond, Inval in baai van Manilla. Moziaisk gevallen na 80-urige aanval, huis voor huis. Nu naar Wjasma - 57. Veel aanvallen op Singapore. Dr. Mook bij Roosevelt. Bismarckeilanden aangevallen. Bommen op Sicilië. Emden weer bewerkt.

23-1-1942. V. Eng: Japan breidt zich uit als een olievlek, maar de olie wordt dunner. We krijgen gratis de Landstand voor N.H. thuis, omdat we vanzelf lid zijn. Balikpapan gevallen, nadat alles was vernield. In China terugtocht nog naar het Noorden.

24-1-1942. Z. Doorbraak over 100 km in Rusland. 17000 doden aan de Germaanse kant. Andreapol e.a. gevallen bij Moskou en Smolensk. Jappen op Salomonseilanden en Raboul. Bardia weer bezet door Rommel. Aanvallen op Rangoen. Anoy gebombardeerd. Er komt dus weer meer beweging.

26-1-1942. M. Veel schepen gezonken. Australiërs vechten overal hard. Op Luzon zware tegenaanval. Zeer belangrijk convooi voor Rommel op Midd. Zee aangevallen. 20000 ton in de grond van 1 groot schip. De vlektyphus schijnt door ontslagen Franse gevangenen naar Afrika te zijn overgebracht. De syphilus enz neemt ook grote omvang hier te lande.

27-1-1942. D. Groot troepentransport zonder verliezen in Ierland aangekomen. Grote aanval in Straat van Makassar, veel Jap. schepen gezonken. Rommel heeft succes ten O. van Benghasi. Engeland sprak over zielsziekte, Russenkolder. Dat de mensen er waanzinnig worden, is te begrijpen. Als bevroren ledematen niet meer behandeld worden, en je halfdood met verlof gestuurd wordt om jezelf te verzorgen, is treurig.

29-1-1942. D.’s Avonds even naar Den Burg. Verschillende boten bij Japan doen zinken, Singapore steeds meer bedreigd. Duitsland laat reservetroepen aanrukken. Sicilië weer gebombardeerd. Malta wordt elke dag steevast aangevallen.

30-1-1942. V. Benghasi is weer gevallen, dus de 4^e keer. Ditmaal dus weer succes voor Rommel. Zo gaat het maar over en weer.

1-2-1942. Z. Engeland roemde een verlies van 24 Japanse schepen, gespecificeerd en wel. Het wordt erg. De Hollandse vloot zal ook wel slinken. Ieuwe Hille zit er ook.

2-2-1942. M. Quisling is nu tot leider van Noorwegen benoemd. Dat gaat dus vrolijk naar de Middeleeuwen toe.

3-2-1942. D. Vorige week werd geschoten, en stortte een vliegtuig met bommenlast op den Helder. Ik zag het fel branden. 2 doden. In de steden heerst voedselschaarste.

4-2-1942. W. De burgemeester Rijk de Vries is zijn werk begonnen vandaag (of morgen). Hij liep met Schilpzand in Den Burg, zijn vrouw met Wonder. Dirk van Etje heeft hem ook al bezocht. De dwazen.

6-2-1942. V. Charkov wordt sterk bedreigd. Ik weet er niet van dat Duitsland het verlies van 1 stad heeft toegegeven.

7-2-1942. Z. Eil. Singapore nog vrij. Op Rangoon 10 vliegtuigen neergeschoten. Op Luzon nieuwe Jap. troepen wegens taaie weerstand. Vidkun Quisling komt in het Kon. paleis. Nu een nat. Regering, dus kan een Noors leger gevormd worden. Lybië geen nieuws. 62000 kledingstukken gezameld.

9-2-1942. M. In Amsterdam relletjes, tijdbommen. De boete zal wel niet op zich laten wachten. De laatste paar dagen ontdekte ik veel. Ik haat de NSB omdat hun de gesneuvelde soldaten van minder belang is dan wat meer geld in de zak. Nu merk ik dat de anti’s hen haten, omdat ze bang zijn minder geld in de zak te houden. De gevallen soldaten staan nu ook bij hen meer achteraf. Nu vraag ik me af, zijn de NSB ers dan zoveel slechter? Ik denk dat ze vlak na de oorlog werden gehaat om de soldaten, maar dat die menselijke gevoelens al gauw overgingen in de hebzucht. Stel je er maar eens boven, en haat allen of geen van allen. Het valt niet mee, maar niemand haten is dan het beste, want haat tegen de anti’s heb ik niet. En zo broei je maar door over allerlei. Nan denkt ook zo, hoogstaand (samen bedacht) als ik, zij het op wat andere gronden. Job ook wel, maar laat zich weinig anders uit dan beamend.

12-2-1942. D. Eiland Singapore nog vrij. Am. troepen op Aruba en Curcao op verzoek van de Ned. regering, ter bescherming van de olieraffinaderijen enz. In Rusland wordt aangestuurd op Charkov en Smolensk. Havre en Brest weer bestookt. Hoe kunnen de mensen uit zo’n warwinkel van strijd nog concluderen wanneer en hoe de oorlog eindigt? Maar ze kunnen het!

13-2-1942. V. Gisteravond dreunen. Er gebeurt hier en daar wel eens wat. Bennoelen hoorde ik door de radio noemen. Bij de Marshall eilanden zware klap toegebracht aan de Jap. vloot door de Am. luchtvloot. De pogingen om Rangoon te bereiken, gaan steeds door. Duits convooi op weg naar Helgoland aangevallen. Op beide kusten v/h Kanaal over en weer activiteit. Je vraagt je maar niet meer af, hoe het verloop van de oorlog zal wezen, want de gebeurtenissen volgen elkaar razend op, en verminderen door de vele gevallen elkaars heftigheid voor de mensen. Het is onmogelijk om alle feiten te realiseren. Zoiets kan je bovendien toch pas eerst als je ze zelf meemaakt.

15-2-1942. Z. Uit Pontianak parachutisten op Palembang, waar alles wordt vernietigd. Het leverde 55 % van de Indische olieproductie. Singapore (eil.) nog biet gevallen. Rusland boekt geen nieuws. Acties van de RAF in Afrika, Aanval op Birmaweg verzwaard. Verslag van aanval op Duits convooi in het Nauw van Calais door Eng. schepen enz, waarbij enige grote schepen ontsnappen, dus een echec voor Engeland.

18-2-1942. W. Nieuws: Oprukkende troepen van Palembang naar het Zuiden, op Java aan. De Birmaweg steeds meer in gevaar. Verschillende kruisers in Amerika van stapel gelopen. Am. koopvaardijschip in de grond. Canadese tanks ‘de Ram’ kunnen elke andere tank weerstaan.

21-2-1942. Z. In Birma hevige gevechten met zware verliezen aan weerszijden. Troepen op beide helften van Timor. Tsjang Kai-tsjek naar Brits-Indië, voor een samengaan met China. 160 km voorbij Taganrog aan de Zee van Aziv bereikt door Timosjenko. Bali met Jappen bezet. Aanval op Eng. convooi t. O. v. E’land afgeslagen zonder verliezen. Am. leger nu 2 millioen.

23-2-1942. M. Vrijdag de eerste aanval op Australië, nl. Port Darwin. Bij Palembang wordt alles vernield. 120 km t. O. v. Rangoon wordt hevig gevochten. 24 jaar Rode Leger. Men moet Hitler’s kliek niet één denken met het Duitse volk, werd gezegd. Het begin klonk goed. Gevechten bij Schüsselburg N.W. D’land aangevallen. Vorige week een nieuw oorlogscabinet samengesteld.

25-2-1942. W. Duits 6^e leger omsingeld. Het wilde zich niet overgeven en dit kostte 12000 doden met vernietiging. Dorogobush tussen Smolensk en Wjasma heroverd. Evacuatie van Rangoon, nog 10 km van de stad. Alles wordt vernield. Op Koepang parachutisten. Bij Delhi troepenschepen. Bali als verloren beschouwd. Vliegveld zwaar gebombardeerd met Am. vliegende forten. Java’s toestand nog onzeker. Van typhus hoor je niets mee.

26-2-1942. D. Duitse zenders die voordoen Engelse te zijn, en ons willen opzetten tegen Engeland. De vloot voor Java bestemd, is zwaar aangevallen en heeft oponthoud, dat wel niet meer dan uren zal duren. E’land en Am. verliezen veel scheepsruimten. Gisteravond zwaar gedreun, ook nu overdag. Batavia wordt gebombardeerd, eerst al Buitenzorg. Singapore heeft 25000 sold. gekost (D.). Bij Makassar (waar de Jap. schepen voor de aanval op Java verzamelen) schepen in de grond. Bandoeng en vliegveld Tjilitjan ook gebomb. Verbinding tussen Java en Austraië in gevaar door Bali en Timor. Z. Sumatra voor een deel nu bezet. Birmaweg steeds meer in gevaar. De ingesloten troepen in Rusland werden verslagen door ‘Iwan de Verschrikkelijke’.

27-2-1942. V. Prachtavond met schieten op zee. ’s Avonds draaide de wind naar het Westen. Geen nieuws opgevangen. De mensen zijn bang dat Mussert aan het bewind komt. De NSB laat zich niet uit over Indië. Ze durft niet te zeggen dat het goed gaat en mag niet zeggen dat het verkeerd gaat.

28-2-1942. Z. Celebes, Z. Sumatra en Timor de gevechtszones. De Australische luchtmacht neemt steeds in sterkt toe. Marearoessa is de plaats, waar 96000 Duitsers worden verslagen.

1-3-1942. De cigaretten worden nog minder. Nan en Jon hebben nu vaak een p. cigaretten, en samen een pakje shag, ik van beide een stuks. Er wordt grof geld geboden. Oudere cigaretten lopen naar de 2 gulden. De prijs is wat een gek ervoor geeft.

2-3-1942. M. Java wordt aangepakt. Bij Rembang geland. Optrek naar Blara, waar alles al vernield is (op tijd). Holland verliest 2 lichte kruisers, Java en Sumatra, eerst al de Tromp, en een torpedojager. Japan verloor in de o. Javazee veel schepen daartegenover bij het troepentransport. De zaak gaat nu wel verloren, nu ze eenmaal voet aan wal gekregen hebben. Bij Bandoeng parachutetroepen, zware klappen worden de Jappen daar toegebracht. 27 van de 140 invasieschepen verloren. Engelse zender: De Hollanders zijn niet vergeefs gestorven, onsterfelijke nagedachtenis enz. Liever de dood dan de onderdrukking. Filipijnen kregen nieuwe steun. In Z. Russ front regent het (Charkov). Bij Sarearoessa moet het verschrikkelijk zijn. Een optrek om Leningrad te bevrijden.

4-3-1942. W. Holland hier en daar in de aanval op Java. Vliegveld bij Bandoeng wordt zwaar gebombardeerd. Vernielingswerk op Java voltooid. Er wordt gevochten om tijd te winnen, eventueel, zo zei Radio Oranje. Maar het beste was alle invasie te beletten. Aldoor roep om materiaal uit Amerika. Am. eskaders successen geoogst bij de Gilbert eilanden. Invasie bij Bantam (?).
Renault produceerde tanks voor D’land die aangetroffen werden in Rusland. Nu een geweldig bombardement op de Renault wapenfabriek bij Parijs met veel slachtoffers onder de Franse arbeiders. Duitse tegenaanvallen over het hele front. Opmars naar Taganrog voortgezet. 60 km van Dnjepropetrowsk. De kring bij Marearoessa wordt steeds enger.
Zachter weer en lichte dooi in Noord Rusland. Vrijbuiter sprak over de nieuwbakken dichter Wiebe de Vries.

5-3-1942. D. In heel Java wordt nu gevochten, terwijl Japan steeds verder opdringt door zijn overgrote meerderheid. Krawang en andere kustpunten zijn al ontruimd. Aanval op het vliegveld van Nandoeng en de omgeving. Rangoon wordt steeds dichter benaderd. Op Luzon nu nieuwe Jap. troepen. Jap. eiland in de Zuidzee gebombardeerd. Tot nu toe het grootste troepen contingent in Ierland uit USA aangekomen. Vannacht nog reusachtige branden in de bestookte fabrieken van Parijs. 20000 man zijn in de Renault fabrieken werkzaam. Orel wordt met omsingeling bedreigd. Bij Starearoessa komen Russ. troepen van de Waldaihoogten, en Duitse troepen uit Letland, om de anderen o.l.v.v. Busch hulp te brengen.

6-3-1942. V. Hetzelfde weer, nog stormachtiger. Om half 12 ontstond brand bij Han Moerbeek, waarbij het dochtertje van Luit Sok en Ida in de vlammen omkwam. Alle voorraad op de bovenverdieping ging verloren. Moerbeek liep vrij ernstige brandwonden op bij de reddingspogingen. Er lagen zwarte hemden in de etalage die alleen waterschade kreeg. Daarom wellicht vonden veel mensen de brand niet erg. Het is wel opscheppen van de een voor de ander. Voor zover ik weet, is vandaag Rangoon gevallen.

7-3-1942. Z. We kregen nog 2 pakjes cigaretten en 1 pakje shag. Bij Nan gekaart. ’s Nachts vroor het wat. Prins Bernhard voor de Brandaris voor de 250^e uitzending.
Batavia gevallen en tevoren grondig vernield. Bij Bandoeng werden de Jappen van de hoogvlakte gejaagd, maar ze komen terug. Soerabaja vernield wegens bedreiging. Midden Java is nu bezet, zodat alle contact verbroken is. Djokjakarta is bezet. Ondanks de overmacht wordt toch doorgevochten. In Birma wordt de vijand door een grote tankaanval terug gedreven. In Palermo gingen voorraadschepen van Rommel in de grond.

9-3-1942. M. Java heeft zich overgegeven dus het is bepleit. De GG en ambtenaren alleen zijn gebleven. Op Nieuw Guinea gaat de strijd en inval verder. Port Darwin (?) zwaar getroffen. Russ. aanvallen van Leningrad tot de Krim. Koersk, Orel, Wjasma en Kerttsj worden bedreigd.

10-3-1942. D. De Engelse zender zegt volop de waarheid, maar de lafheid (trouweloosheid) van Engeland wordt er flink door in het licht gesteld. Eerst van Wavell weggegaan, toen van Mook en zijn aanhang. De GG gaf het toen maar over.
De Jodenvervolging is de laatste maanden erg. Met 1 koffer werden ze uit Alkmaar, Den Helder en andere plaatsen naar A’dam (ter keuring?) gestuurd, en vandaar naar Drente (concentratiekampen) (of Polen). De reorganisatie neemt hier steeds meer toe door grote instellingen waar ik het meeste niet van weet. Wel namen als Roskam, Woudenberg, boer Witteveen, Ernst Voorhoeve e.a.

11-3-1942. W. De Jap krijgt klappen. Op 3 punten op Guinea is geland. Austr. vliegtuigen doen veel aanvallen ook op Java (?). Groot tegenoffensief van de geallieerden op handen. Ieder praat ervan. Rangoon is al enige tijd gevallen. Dr. v. Mook kort de tijd met redevoeringen van de Australische kansel. Hup Holland. Ende dispereert niet. In Indië kan iets groots gemaakt worden.

12-3-1942. D. ’s Avonds bij de Klavers op bezoek. Nu komt er nergens meer iets van terecht. De mensen worden optimist, omdat er zoveel troepen in Ierland aankomen. Dat duidt op een komende inval. Het is moeilijk te ontkennen ‘geld heeft toch geen waarde” is een spreekwoord geworden. Een tandem verkocht voor f 300.- Paarden voor f 2000.- Shag voor f 4.- tot 6.- Cigaretten f 2.- Vet f 7.-
Geen Paasbezoek op Texel, maar wel de NSB kliek voor de installatie van de Vries, die erg tegenvalt. Preek onderbroken om photo’s huis van Oranje te verwijderen.
Spucht uit de kerk om bordje ‘Verboden voor Joden’ recht te zetten. In het algemeen verzwakt het vertrouwen in Engeland maar weinig, al is Holland alle 10 schepen in Indië kwijtgeraakt. Pr. Bernhard had gesproken en nu spuwen de kranten vuur.
Russ. aanvallen langs het hele front (Taranrog, Charkov). Duitse kruiser v. Hirsch (?) 40000 ton, door Britse luchtmacht aangevallen met torpedovliegtuigen, toen het een Brits convooi wilde aanvallen. Bij Slalemaoea Jap. invasievloot aangevallen. Luit. Gouv. Gen v. Mook in Melbourne en dan naar E’land. D’land meldt nog geregeld successen van U-boten, maar R. Oranje zwijgt.

13-3-1942. V. Midway blijkt nog Amerikaans te zijn. De verbindingen waren lang verbroken. Van daaruit aanvallen op de Jap. invasievloot. Chineesche tropenmacht in Z. Birma. Op Ceylon worden snel reusachtige versterkingen aangebracht tegen een dreigende Jap invasie. In Sumatra wordt, evenals in O. Java fel gevochten.
Rusland: een reg keurtroepen is tot de laatste man bijna gedood bij M. Russa door de Russen. Rehev en Wjasma zullen gauw omsingeld worden. Vanuit Sebastopol steeds Russ. aanvallen. Malta wordt nu beschermd met de nieuwste types vliegtuigen. De aanvallen op Malta worden nooit bijna onderbroeken. Het schip ‘Guisenau’ in Emdener dok vertoont grote gaten. ‘Prins Eugen’ zwaarder getroffen bij een vroegere slag dan oorspr. werd vermoed. Aanvallen op Emden b.v. zijn al zwaarder dan de vroegere op Coventry. USA’s leus is “Aanvallen” (Roosevelt).

14-3-1942. Z. Zaak v. Vlessing ‘overgenomen’ door chefs. Het lot van Vlessing is niet bekend. Heel Texel laait zowat van de haat, vooral tegen de NSB en Moerbeek, met wiens brandwonden niemand medelijden heeft.
Totaal nu 16 Jap invalsschepen verloren. Volgende inval wordt op de Salomonseilanden verwacht. 2 Austr. kruisers als verloren beschouwd. Austr. rekent op USA. In N. Nw. Guinea nog Austr. guerillatroepen. Gen. Wavell van Br. Indië brengt hulde aan Ned. strijders. Bij M. Russa nog steeds verpletterende slagen. 14000 man verloren van 24 Febr tot 2 Maart (?).

15-3-1942. Z.. Koninin sprak en gaf verlies van 13 schepen op 27 Febr. toe.
Hitler sprak t.g.v. Heldendag.

16-3-1942. M. De wereld beeft. Veel mensen gaan gebukt onder de vloek der oorlog. Apathie onder diegenen die het monster onafwendbaar op zich af zien komen. Het lijkt mensenwerk, maar is natuurwerking. De natuur vormt den mens, ook zodanig dat hij geen verzet heeft tegen de oorlog. Zwakte, dat misschien in de verre toekomst overgroeid kan worden.

18-3-1942. W. Gen. Mac Arthur tot opperbevelhebber v/h Zuidzeegebied benoemd. 8 ontsnapte Ned. duikboten maken de zee onveilig.

19-3-1842. D. Job verwacht de Engelsen van dit jaar op het vasteland.
Jap. troepen dwars over Guinea naar P. Moresby. Amerikanen met materiaal in Australië aangekomen. Hoofddoel van Gen. Mc Arthur, zo snel mogelijk een offensief om Japan te overwinnen.

21-3-1942. Z. ’s Avonds naar Den Burg. Voor mezelf weer shag en cigaretten tot Pasen, voor de anderen enkel cigaretten. Ik kreeg shag van 36 cent en dit kost in de zwarte handel f 4.- of meer. Bronzen geld uit de omloop gelicht.
In de steden (Den Haag) alleen nog maar wat koolrapen en bevroren wortelen voor groente. Zeep is op. Kolennood enz. In A’dam (300) intellectuelen opgepakt dezer dagen. Jur. faculteit vrij wel gesloten.

22-3-1942. Z. Rusland zal nu zijn kapitalistische politiek misschien wat laten varen, als hij de fabrieken gaat bombarderen. Tot nog toe niets dan de Renaultfabrieken.

23-3-1942. M. Overdag gewerkt, ’s avonds naar Dogger, Radio Oranje gehoord. Weinig bijzonders behalve dat in de NSB ruzie komt om de beste baantjes, De NSB moet je voorstellen als een groepje vechtenden, met een dik touw erom waarop staat ‘Baatzucht’.
Radio België eindigde als gewoonlijk met: “En toch zullen we ze krijgen. de Moffen”.
In plaats van zeep kochten we 20 pakjes shampoo. Dat schuimt tenminste.

28-3-1942. Installatie v. Rijk de Vries in alle stilte voltrokken. Geen burger op de Groene Plaats, enkel WA en NSB. Op de receptie kwamen zeer weinig geheel vrijwillig. ’s Avonds grote bijeenkomst in Casino.

29-3-1942. Van 27-28 Maart (?) grote Britse aanval op St. Nazaire, met behulp van exploderende torpedojager, die veel installaties verwoestte. 6 uur lang was de haven in Britse handen, toen trokken ze zich terug. Dit is een 3^e Britse inval, de 2^e in Frankrijk.

30-3-1942. M. Tweemaal per week geef ik Hannie Vlessing les in wiskunde, omdat ze geen school meer mag bezoeken, en onderwijzers enz, haar niet mogen helpen. Ik mag trouwens ook niet.

31-3-1942. D. Stafford Cripps biedt Br. Indië een grondwet aan voor na de oorlog, onder bepaalde voorwaarden.

2-4-1942. D. Arbeidsdienstplicht treedt 1-1-1943 in werking. Indirecte verplichting doordat ze vereist is voor toetreding tot openbare ambten.

3-4-1942 V. De honger neemt toe, evenals het optimisme. Ik geloof dat Rusland te weinig heeft uitgericht, om Duitsland de doodsteek toe te brengen. Engeland en Amerika zullen nog wel wachten, zoals Engeland ook doet met zijn aanvallen op fabrieken.

4-4-1942. Z. Duitsers kwamen weer eens om eieren. Lübeck schijnt zwaar te zijn gebombardeerd. D’land mopperde tenminste. Indië schijnt vergeten. Op de Filipijnen wordt nog aldoor stand gehouden.

13-4-1942. M. De mensen maken als maar veronderstellingen over een inval, vrede enz. Ik houd me maar onzijdig. Ik mis de radio, je zou bijna het geklets gaan geloven.

16-4-1942. D. Ik moet me als werkeloos aangeven, maar doe het maar niet. De Arbeidsdienst (plicht) kan er achter zitten.

17-4-1942. V. Cigaretten gehaald, die we nog steeds krijgen. Distributie begint 17-5.

19-4-1942. Z. Alleen met Job naar de bios naar een film v. Harry Piel. Nan liep tegen de wacht op en kreeg een paar klappen en een schop, toen moest hij naar de Commandatur. Liep met een sisser af. Ook een andere jongen en een meisje moesten het ontgelden. Rotkerel. De Duitsers worden kriegelig, zegt Job. Het duurt te lang.

28-4-1942. D. F 16.- opgedaan bij het lesgeven (2 g p. uur).

29-4-1942. W. ’s Avonds naar Nan, waar we serieus werkten. Gedurende een half uur vlogen meer vliegtuigen over, dan ik ooit tevoren heb gehoord. De Duitsers zullen hun hart wel even vasthouden. Er komen veel nieuwe Duitsers op Texel, die voor een deel v/h Oostfront schijnen te komen om hier weer op hun verhaal te komen. De bezetting schijnt ook wel verzwaard te worden, Hoek van Holland is blijkbaar 1 grote fortificatie.
De Kurvers uit Den Haag vreesden een verwoeste stad als de Engelsen komen. Er hangt wel iets in de lucht, omdat het zo rustig is de laatste tijd.

30-4-1942. D. Job op bezoek, later samen in de lichte maan naar de Dennen om de kriekpruim in zijn volle bloei te bewonderen. Job blijft uit voorzorg (en uit bandennood) bij de Staat werken, want dat is minder wisselvallig dan bij den metselaar. Als je dan onverwachts zonder werk komt, verhuis je gauw naar Duitsland.
Vlijt moet met Pinksteren klaar. Of het dan af is weer blijkbaar niemand. Het veld is helemaal versperd met landbouwwerktuigen uit Friesland.
De Uloschool is gisteren gevorderd voor Duitsers.

1-5-1942. V. Duitsland doet vergeldingsaanvallen op Engelse steden. Engeland golft in sterke mate over Duitsland. In Nederland schijnen steden (Vlissingen pas geleden) ook zware bombardementen mee te maken. Deze week 4^e aanval van Engeland op Boulogne, die totaal mislukte, omdat onze radio nog niet speelt.

2-5-1942. Z. Nan haalde me ’s middags om 5 uur en zo raakten we aan de biljarttafel in ‘t Witte Huis tot half 8. De Koog zit vol met Duitsers, veel van het Oostfront. Het zal nog wel wat duren, eer ze in het oude spoor terugkomen, want ze zullen veel hebben meegemaakt.

4-5-1942. M. Na het proces v/d gebr. V. Dijk is nu een grote bonnenzwendel op gang. 50000 (?) bonnen v/e distributiekantoor gestolen voor de zwarte handel. Er worden wel doodstraffen geëist.

5-5-1942. D. In Den Burg is inkwartiering van Duitse soldaten op het Schildereinde en verder om de Uloschool. Huis van Ritico geheel gevorderd. Ze schijnen alleen uit Rusland te komen. Marsen van 3000 km werden afgelegd. 60 km v. Moskou e.a. verhalen.
Na de inventarisatie (die elke dag kan plaats vinden) moet de familie Vlessing naar de overkant. Sinds een paar dagen is verplicht het dragen van de z.g. Jodenster, waarmee volgens Mussert een traditie wordt voortgezet. Engelse aanvallen op Duitsland groeien weer aan.

6-5-1942. W. Overdag thuis, ’s avonds naar Vlessing. Den 10^e Mei komt voor de twede maal weer in zicht.

8-5-1942. Naar Den Burg. De ontvanger kan nogal opschieten met zijn soldaatje, al is het bluffer 1^e klas. Huis van Dros werd in beslag genomen met de meubelen voor 4 officieren en een kok. Texel is helemaal rustoord geworden blijkbaar vanwege alle soldaten uit Rusland.
Er schijnen wel veel vertrokken te zijn ook, maar de bezetting zal (vooral nu) wel niet verminderd worden. Vliegtuig neergeschoten bij Den Helder vannacht. Niets gehoord.

9-5-1942. Z. Werken tot er brand kwam bij Ter Stege. De varkens het bos in, 2 koeien verbrand, kleren enz. kon vrijwel worden gered. Ook de inmaakflessen met vlees onder een kleedje. Je bent klaar als je nu brand krijgt. Als tenminste de varkens stiekem het bos in konden gejaagd.

11-5-1942. M. Mussert is 54 jaar geworden. Van harte, mijn waarde, en nog vele jaren na deze toegewenst met Onze lieve Heer als je tafelbuur aan de ramen van de hel. Waar werd oprechter trouw, dan tussen hem en jouw, ter weerelt ooit gevonden?
Het zij mij gegund bij deze enige welgemeende woorden te mogen neerschrijven: Ahem! Waarde jarige! Twee jaren geleden is de verjaardag noodgedwongen vergeten in de boerenschuur, waar we zo heerlijk geschuild hebben voor het geweld onzer vrienden en vrienden en vrienden en … geen vijanden. Van die dag ging het berg op over de weg naar Sion, en als die berg nu maar hoog genoeg was, gingen we nog meer berg op, en zouden we U op de top in de kost besteden bij onze Lieve Heer. Maar de berg is niet zo hoog, en dus gaat u straks over de top weer mee naar beneden, en o, daar is het zo eng, want daar worden we weer herinnerd aan de lijken, die we glad vergeten waren toen we 15 Mei berg op gingen. Onze lieve heer hebben we evenwel op ons hand, en anders wel Hitler, en anders zijn we er zelf ook nog en anders kunnen we de bordjes stiekem omdraaien en roepen “Hou ze, Oranje, die smerige NSBers”, en dan is er nog niks gebeurd.
Op je gezondheid en die wijn uit die Joodse kelder smaakt nog bovenbest.
De herinneringsdagen glijden ongemerkt voorbij.

12-5-1942. D. Om les en naar Vlessing. Elke dag kan de inventarisatie komen en moeten ze vertrekken, terwijl alles wordt achtergelaten.
Alle oud-officieren moeten persoonlijk bijeenkomen, als vorig jaar, en zich melden. Reis- en verblijfskosten worden vergoed. Rokerskaarten gehaald, en Wim Mulder gesproken. Hij heeft zich ook nooit opgegeven als werkeloos. Geruchten dat de examens dit jaar worden overgeslagen.
Duitsland zet een groot offensief in, gericht op Kertsj. 2000000 (?) soldaten nemen er aan deel. De Kaukasus is dus van het grootste belang blijkbaar.

14-5-1942. D. Hemelvaartsdag, die begon met een tochtje naar Hermes, waar alles goed was. De Brandaris beluisterd, weinig nieuws. Het Duitse offensief schijnt goed in te zetten. Er zijn officieren opgepakt en op transport gesteld.

15-5-1942. V. Om les en naar Vlessing. Laat thuis.
Er is een grote slag aan de gang (geweest?) in de Koraalzee, waarover de kranten vol stonden, maar ik niets heb gelezen. Wel heeft Max Blokzijl kortgeleden gezegd, naar ik las, dat de Anti’s het zwaar zullen krijgen, omdat hun het mes op de keel wordt gezet. Er zullen zeer strenge maatregelen worden ten uitvoer gebracht. Ik ga bijna speculeren op komende gebeurtenissen, die alles toch in de war schoppen. De mensen maken je ook gek met hun zwaarwichtige vermoedens. Ik voelde me veel zekerder, toen ik de radioberichten nog volgde. De mensen worden steeds rumoeriger over een Engelse inval. Ik begin ook bijna te twijfelen. Nu D’land weer optrekt, wachten ze wel weer.

18-5-1942. M. Ik ’s middags om 10 cigaren, een half ons shag en 20 cigaretten (voor 4 weken). Alle officieren, die zich moesten melden, zijn naar D’land vervoerd. D’land vloekt op E’land, die zou zinspelen op gebruik van gas (als D’land er mee begint). Als er een kat in ’t nauw zit, zal deze ramp ook nog wel komen. De uitwerking valt misschien wel mee. Het kost enorm, en de plaatsen die vergast worden, eisen heel veel gasbommen, die toch alle vervoerd moeten worden. Verder waait het in Nederland nogal veel, en is er veel vlak terrein, zodat het hier wel meevalt.

19-5-1942. D.’s Avonds om les en niet naar Vlessing, omdat de mensen Zaterdag moeten vertrekken. Elke keer zei Hannie: als ik er nog maar ben, en morgen is het de laatste keer. Ze hield zich goed. De mensen zijn ontzettend taai en trots, dat merkte ik elke keer. Eén koffer en beddengoed gaat maar mee voor ieder. Verder alles achterlaten. Wat dat betekent, besef je pas als je zoiets zelf aan den lijve ondervindt. Ik was er ellendig van, ook al in verband met andere neerdrukkende gebeurtenissen.
’s Avonds veel vliegtuigen. Af en toe daasde het door de hele lucht. Het waren wel Duitsers, ik weet alleen niet waar ze heenvlogen. Misschien verscherpte patrouille langs de kust.
Kertsj is gevallen volgens de krant. De officieren zijn opgepakt omdat ze zich niet hadden gehouden aan hun belofte, en zijn nu krijgsgevangenen. Als er meer verzet tegen de bezettende macht wordt uitgeoefend, gaan ook de reserve- en onderofficieren en zullen de gijzelaars er voor boeten.

20-5-1942. W. ’s Avonds eerst nog naar Vlessing om les te geven. Het loopt er storm van de mensen die afscheid komen nemen. Ook ontvangen ze ettelijke brieven, waaronder zeer felle.

21-5-1942 D.’s Avonds met Job en Nan op mijn kamer gekaart, terwijl veel Duitse vliegtuigen overtrokken. Na afloop nog vraagstukken vooruit gemaakt voor Hanny Vlessing, tot 1 uur. Gisteravond was het over tweeën geworden.

22-5-1942. V. Om les en afscheid van de familie Vlessing gnomen. Het bleek dat ze alle kleren en keukenuitzet ook mochten meenemen. Er kwam nog doorlopend bezoek, wat het geval nog tragischer maakte. Morgenochtend met de eerste boot vertrekken.

25-5-1942. Weer Pinksteren. Naar de Koog om in alle stilte van het geliefde biljartspel te genieten achter gesloten gordijnen, terwijl anderen aan de vaste deur rammelden.

26-5-1942. D. Er schijnt nog hevig te worden gevochten, maar wat kan dat ons schelen. Als wij ons natje en droogje maar krijgen, storen we ons verder nergens aan. Christelijke moraal.

27-5-1942. W. Vol energie aan ’t werk tot we om 10 uur maar aan de wandel togen, om de grootse vliegtuigen die overvlogen, te aanschouwen als techniekwonder, verlicht door schone bliksemreflexen als natuurwonder met een verre op kanonnen gelijkende donder. In een onweersbui naar Den Burg terug. De Duitse toestellen vliegen blijkbaar via Cocksdorp naar Engeland.

28-5-1942. D. Er vlogen vanavond 22 vliegtuigen over.

29-5-1942. V. ’s Avonds weer radio die prachtig klonk met een nieuw model anode van 30 aan elkaar geschakelde batterijen van zaklantaarns. Radio Oranje had geen nieuwsberichten, maar was keihard, evenals de andere zenders. Zelfs Denemarken was weer duidelijk. Zo is het makkelijker te luisteren, dan het verlopen half jaar met het oor op de luidspreker. Ik friste weer op van rasechte jazzliedjes van nu en vroeger. De Engelse uitzendingen zijn maar weinig veranderd.

30-5-1942. Z. Naar Nan, cigaren cigaretten en shag gehaald, en naar de Koog waar we tot over zevenen bleven. Gisteravond 13 vliegtuigen gehoord. Een paar weken terug is een zwarte handel van benzine aan het licht gekomen waarbij 25 (?) personen betrokken waren, o.a. de ‘magazijnmeester’ de NSB er Daalder, de ‘boekhouder’ Terrman en anderen. Texel geniet er van. Wie weet, kost het Daalder’s hoofd nog wel.

31-5-1942. Z. Heel zwaar kanonvuur op zee hier en daar.

1-6-1942. Gekheid is niet nodig, maar het is toch te gek als de goede morgen verspild wordt op de markt voor lammerenwacht. Ik raakt helemaal in gesprek met een mof uit het Weeshuis over de markt enz. Van Zaterdag op Zondagnacht Keulen ongeveer verwoest door bomaanval van 1250 Britse vliegtuigen met een bommenlast die vervoerd zou moeten worden in een trein van 200 wagons lengte.
Als ik een NSB er was, zouden er slechts tranen uit mijn pen vloeien, van wilde haat en droefheid. Als ik aan de andere kant stond zoude er ook tranen uit vloeien, van plezier en bulderend en blaffend en lallend leedvermaak en sadisme.
Als normaal verstandig denkend mens vloeien er ook tranen, uit pure afschuw voor dergelijk afslachten, uit droefheid over zoo’n verdorven wereld waardoor het verstand de mensen zich vernederen tot wezens van een lagere orde dan die der dieren, en welke orde we ook maar ‘mensen’ zullen noemen. Tranen van droefheid? Ja, en toch niet pro-Duits, beste mensen. Als het toch maar geen NSB er is, is natuurlijk uw oordeel. Als er een onze lieve heer bestond, zou hij in zijn hart ook tranen storten.
Hier volgt het relaas van de Engelse zender dan: Grote reactie in D’land door aanval van 1250 vliegtuigen op Keulen, Na deze volgen er meer. Totale organisatie omvat 300000 man. De zwaarste verreweg tot nu toe. Rookkolom van 5000 m boven de stad, terwijl de vuurgloed boven de Hollandse kust zichtbaar was. 42 verloren. Schepen op Ned. strand gejaagd. Tobroek in Britse handen nog. Zware slag t. Zuiden van Akroma. Slag bij Charkov nadert het einde. Haiderich, die zwaar gewond werd, is nog zwevende tussen hel en aarde. Hij is het vriendje van Himmler.
Vanavond ± 12 uur even fel afweer, en toen een grote brand in de duinen. Verder ver geschut en vreemd schudden v/h huis, zodat ik wiebelde in bed, en de dekens over me heen schuurden. De deuren hier en daar klapperden, of er op de ramen getrommeld werd. Ik vond het wel wat benauwd.

2-6-1942. D. Met Nel even naar de schroeiplek in de duinen, die een respectabele omvang had. De bosbrandweer en WA was ter assistentie aanwezig geweest. Terwijl nog steeds een ondoordringbare rookwolk boven Keulen hangt, en 2/3 v/d bevolking evacueert, werd vannacht wederom het hele Ruhrgebied als doel gekozen, nu met als hoofdschotel het centrum Essen, dat meer dan 1000 vliegtuigen zag verschijnen, waarvan er 35 ter plaatse bleven. Elke piloot zocht zijn eigen doel uit, zodat een groot aantal branden ontstond. Churchill zegt dat het getal 1000 slechts een voorlopige maatstaf is, die wel zal toenemen als USA zijn luchtvloot ook laat deelnemen. Engeland is weer de gentleman met zijn bluf en zelfvertrouwen.
Bij Tobroek is het offensief onderschept. Strijd duurt voort. Voorjaarsoffensief van Hitler is nog steeds niet begonnen in Rusland, vindt Winston. 27 Tsjechen weer vermoord, eerder al eens een 50-tal. Duitsland schijnt daar de handen vol te hebben om de gemoederen in toom te houden.

3-6-1942. W. Tot half 1 gewerkt toen er vliegtuigen gingen vliegen, die me benauwde ogenblikken bezorgden. Eerst luchtgevecht en toen een brandend vliegtuig dat nog wel 10 km bleef doorvliegen en naderhand ondanks het branden nog terug schoot. Het stortte neer en bleef nog nabranden. Voordat het neerviel kwam het een tijdlang recht op mijn kamer aan, zodat ik er bang van werd.
Even later viel een twede achter Oosterend brandend neer. Voor het de grond bereikte barstte het uit elkaar, terwijl de brandende stukken nog lang in de lucht zweefden. Een derde viel steil brandend omlaag achter de Kooi terwijl het een geweldige gloed gaf. Tenslotte viel er nog een achter Oosterend in zee, ook brandend. Ik raakte tegen tweeën eerst te bed. De eerste keer dat ik vliegtuigen brandend zag neervallen, en dan nog wel alle door nachtjagers, want afweer werkte niet. Het nieuws v/d radio: Wederom aanval op Essen, waarbij 14 vliegtuigen niet terugkeerden.
Nog zoveel rook dat boven Keulen geen waarnemingen konden worden gedaan. Veel chemische fabrieken verwoest. Afrika: strijd woedt onbeslist verder. In Keulen 120 (D) en 20000 (E) doden. Rusland: geen nieuws. Groot Engels convooi zonder grote verliezen in Rusland aangekomen. USA zal Bulg. Hong. en Roemenië deze week de oorlog verklaren. Dat zal me toch een klap geven.

4-6-1942. D. De nacht zonder verder alarm voorbijgegaan. Ko zei dat een Engels piloot en een stuk vliegtuigwrak bij Oudschild waren aangekomen. Het nieuws van D. en E. uitzending, vlak na elkaar: Aanval op Bremen met groot getal bommenwerpers. St. Nazaire bestookt. Vier grote aanvalsvluchten bij dag boven Frankrijk over een traject van 400 km. In Lybië nog hevige strijd, ook vooral nu van infanterie. Zandstormen en laaiende hitte, die uitzicht vervagen. In N. Rusland grote activiteit in de lucht. Geen imposante veranderingen. Mexico besloot ook de oorlog te verklaren. Loftuitingen geen gebrek. Welkom als wapenbroeder in deze enz strijd (zegt E’land).
Enkele D. vliegtuigen probeerden hier een stad te toucheren. Landingspoging afgeslagen in Frankrijk. Bij Bremen 1- vliegtuigen afgeschoten. Pool in Engeland flink gebombardeerd. Heel verhaal over het gewicht van Pool dat een havenstad is (Nieuwsvulling). Bij Ladogameer Duits acties. vaartuigen laten zinken. Na lang aarzelen geven E’land en USA eindelijk elk het verlies van 1 koopvaarder toe. Haiderich op 38 j. leeftijd tot zijn voorvaderen ingezameld.

5-6-1942. V. Nieuws: Ital. aanval op Birla quiri (niet goed verstaan) afgeslagen. Tamark (?) bezet. Optrek naar boven langs de kust. 2 jaar na de ontruiming een zeer geslaagde landing gedaan. Het Engelse flegma ontbrak er niet aan. Na de aftocht keerde een schip nog even terug om te zien of niemand vergeten was, en werden en passant nog enkele batterijen stukgeschoten. Vannacht Brest en Holl. vliegvelden. Massale uittocht v/d Keulse bevolking. Niemand wil blijven. Midway: grote aanval door USA vloot afgeslagen. 6^e aanval binnen korte tijd. D aanvallen bij Kalinin en Brjensk afgewezen.
Een prachtig (echt) vuurwerk in de lucht terwijl weer 2 vliegtuigen brandend neervielen, een ver weg in zee achter paal 9, en de ander recht voor ons huis, blijkbaar op Texel, want je kon alles duidelijk horen, en het brandde een uur lang door de brandbommen.

8-6-1942. M. Nederland en Frankrijk aangevallen. Ook Emden. Veel foto’s van de verwoestingen van Keulen in de Engelse kranten. Sebastopol de plaats waar een hevige slag wordt geleverd met zware verliezen. Gisteravond bij een film over de arbeid in D’land, waar vel propaganda over wordt gemaakt, om de mensen maar te lijmen. Naar D’land is doorgaans het laatste wat de arbeiders doen, al wordt het dan werkelijk prachtig voorgespiegeld.

9-6-1942. D. Om les en toen naar Hermes, waar alles nog even fanatiek als altijd was. Hoe meer er worden doodgeschoten, hoe meer plezier. Ze hebben dat regiem gekozen, en toen gehandhaafd.
Veel Duitsers op Russisch frontgebied gesneuveld, vooral door uitputtende Russische vechtmethodes, Omsingelde regimenten. Leningrad-sector actief. USA patrouilles achter de Jap. vloot bij Midway. West-Harbour bij Alaska aangevallen. De Jap. vloot wil daar de macht over de zee hebben. Koopvaardijschip met torpdo’s getroffen. Tsjang-Yen (?) door Japan binnengetrokken. Eerste aanval op Rangoon door Am. vliegende forten. Heitrich, Duitsland’s opperste beul is begraven. Massamoord op Tsjechen, waaronder vrouw van 74 jaar. Het een is al erger dan het ander. Engeland beveelt dat Franse kuststrook moet worden ontruimd, omdat bij event. aanval met de bewoners geen rekening kan worden gehouden.

11-6-1942. D. De Jap. vloot die een nederlaag leed, wilde Midway en Hawaii bezetten. Gisteren voor 2 jaar de eerste aanval op Malta, die daarna dadelijk meerdere keren werd herhaald. Op Pamona etc. een troep Duitsers (voor vliegveldbezetting).

12-6-1942. V. Het bandenvraagstuk neemt toe. Relletjes daardoor in Amsterdam (2 vrouwen gedood?). De weermacht eet perzikken en worteltjes en druiven etc.
Engeland zegt nu dat in 1942 de invasie komt. Bewoners om fabrieken zijn gewaarschuwd voor aanvallen van bommen.

13-6-1942. Z. Al gauw vertrokken we via de cigarenzaak naar de Koog, waar we aangenaam en uitstekend biljartten (vooral Nan natuurlijk) tot Duitsers het groene laken van ons vorderden. Nan oreerde nog in Duits, maar dat scheen een van hen meer te amuseren dan te apprecieren. Ik houd me maar liever aan de veilige kant.

15-6-1942. M. De Dennen in om half 10, en hier en daar wat gesnord. Nieuws geeft de radio al enige dagen niet meer. Op Pomona en omstreken komen 650 Duitsers voor het vliegveld. Dat zal niet lang meer duren, want Ebbinghe Wubbe moest er al uit. Morgen is de man gestorven van de emoties,

16-6-1942. D. Zoals ik gisteren al zei, is vandaag Ebbinghe Wubbe overleden. Er is weer een huis gevorderd, nu in de Kogerstraat. Er worden nu en dan grootscheepse oefeningen gehouden door de militairen die hier liggen.
Zo door elkaar roken we maar cigaretten, shag, cigarillos en cigaren, we hebben dus geen klagen. Volgende week extra rantsoen 10 cigaren en 40 cigaretten op damesrookkaart.

20-6-1942. Z. Het begint te kraken. Gehuwde arbeiders van de Werf naar D’land, hier zijn verschillende bedrijven bekeken, om alle personen, die ruim werk hebben, later ook op transport te stellen. 15 eieren per kip in te leveren voor de soldaten. Groente voorziening is nog hopeloos. Verstand zoek. 10 cigaren als extra rantsoen vandaag gekocht.

22-6-1942. M. Sebastopol gevallen, zegt men. Ik verwacht komende nacht weer vliegtuigen, en werk tot zo laat maar door. Ze komen toch meest tussen middernacht en half 1. Vannacht heb ik er maar 1 gehoord, gisternacht veel, met afweer en zoeklichten en lichtschijnsels tot tegen half 3. Gisteren mijn schoenen met ijzerbeslag geprobeerd. Ruts ruts! Elke dag hier druk verkeer van dennenhout- en dennenappelshalers van 8- 80 jaar, gek of niet.

23-6-1942. D. Tobroek en Bardia zijn weer eens door de Engelsen verloren, dezer dagen. Nu en dan hoor ik iets, krant lezen doe ik niet, enkel doorbladeren. NSB stuurt geregeld Landstandbladen, die elke keer bij stapels tegelijk teug gestuurd worden. Evenwel ontvangen de mensen ze telkens weer.

25-6-1942. D. Weet geen nieuws. ’s Nachts zijn er wel af en toe vliegtuigen, maar en gebeurt hier niets. Van Japan en Amerika weet ik niets meer af, terwijl het Russisch front ook al een vraagteken is.

29-6-1942. M. Verjaardag van Prins Bernhard, waar we hier niets van merken. Een bus met werkvolk opgepakt en in het Fanfaregebouw gedeponeerd wegens zwarte handel.

2-7-1942. D. ’s Avonds met mooi weer naar de jarige Hermes. Ik hoorde dat Sebastopol bezet was eindelijk, en alleen nog straatgevechten gaande zijn, De Russen geven het nog niet op en zitten op het uiterste schiereiland. Ko was ook thuis, mager. ’s Nachts harde slag, en vliegerij, en schieten of iets dergelijks achter de Koog enz.

3-7-1942, V. Een baas van een bom op Zevenhuizen op het varkenshok van Boerssen (?) waar bij 3 koeien en 5 schapen gedood werden. Ook nog vee afgemaakt. Oosterend is een straat ruiten kwijt. De huizen van Zevenhuizen krijgen buiken en gebroken kappen.

4-7-1942. Z. Vanmorgen 8 uur 3 Tommies, waarvan 1 down achter den Helder zoals de mensen zeiden.

6-7-1942. M. Gisteren is Frankrijk blijkbaar gebombardeerd. Sebastopol is nu geheel gevallen. terwijl de mensen hun hart vasthouden over Egypte, waar de vijand al vrolijk huishoudt.
De staatsinrichting van Indië ondergaat zijn metamorphose, Japanse burgemeesters enz.

11-7-1942. Z. marge 17 kruisjes. Ik heb er niets van gehoord, maar het is vannacht een hel gelijk geweest, terwijl het nu nog hevig stormt en regent. Het gevolg van dit alles was dat talrijke schapen te water zijn gedreven of doodgeregend ten gevolg van ondervoeding en het feit dat ze pas geschoren waren. Naar schatting bedraagt het aantal sterfgevallen meer dan 300 beesten. Alleen bij oompje Bouwe waren er 27 dood, Bakker van Spijk 22, enz. Ook het gewas heeft te lijden gehad, voorn. erwten en bonen.

12-7-1942. Z. Eerst naar Piet v. Aris en toen naar t. Marie, met karnemelk. Wij hebben 4 schapen dood. Slechts weinigen worden goedgekeurd, wat de verontwaardiging opwekt bij de mensen. ’s Middags nog wat gewerkt, en een uur lang gepolitiekt over het gedrag der Anti’s naast dat der NSB, en of het niet precies hetzelfde was, wat ik nog niet toegeef. De Anti’s leven in een oorlogsroes, geven zich geen rekenschap van wat ze zeggen, maar de NSB ging na de oorlog, in koelen bloede over de soldatenlijken naar de tegenpartij over.

20-7-1942. M. De Joden worden weer zwaar vervolgd, en naar Drente (de oudsten) of naar Polen getransporteerd. Ze worden wel vermoord ook. Hanny Vlessing schreef vorige week nog van haar overgang, en was tamelijk optimist. De kinderen zouden Dinsdagnacht per trein naar Duitse scholen vervoerd worden.

25-7-1942. Z. Ik denk vaak genoeg aan de Joden, en dan zijn je eigen zorgen verdwenen, maar soms lukt dat niet, of vergeet je er aan te denken. Dan voel je ze dubbel zwaar.

27-7-1942. M. tot 29-7-1942. W. Examen in Den Haag. Geslaagd.
We bleven nog een dag en Nel en ik gingen ’s middags naar de Dierentuin, waar de planten en vissen vooral de moeite waard waren. Met Jane de stad in om een mondorgel wat niet lukte. ’s Avonds met moeder Kurvers en Nel naar Astra bij Heck, Wunschkonzert met Ilse Werner, met zeldzaam gevoelige stukken erin verwerkt. Terug thuis, kwam de hele familie langzaamaan thuis, en half 1 vertrok de stoet naar Rustenburg. George, moeder Kurvers en ik boomden nog tot half 2 over politiek, dat op bed doorging tot 2 uur.

29-7-1942. W. In Haarlem kon ik voor ’t eerst weer zitten sinds we op de heenreis uit Haarlem vertrokken. De trein was beide keren overvol, en de tram bood evenmin plaats alle keren dat we er gebruik van maakten. Een wonder was dat het na de regen van Maandag direct Dinsdagmorgens stralend weer was. Van Haarlem in 1 ruk door naar Alkmaar, waar we in de trein nog een poosje konden wachten. Voor half 3 in Den Helder waar we in Formosa wat dronken, en de Texelaar te lezen kregen van mw. Boswijk, omdat ik er al in prijkte.
Gisteravond waren Engelsen boven de stad, die pamfletten uitgooiden over Rusland, dat niet slecht was naast Duitsland, dat kleine kinderen vermoordde om bloed voor zijn soldaten te hebben. We moesten veel sabotage plegen en zorgen dat de gijzelaars ontslagen worden. Van de Engelse kansel kan je veilig zulke woorden zaaien in de bezette gebieden, maar daarom kan de oogst nog wel tegenvallen.

2-8-1942. Z.’s Middags met Job, W.V. en Ben naar de Koog en helemaal op het strand geweest. Van zwemmen was evenwel nog geen sprake.

3-8-1942. M. Er komt om Texel heen een spoorlijntje, terwijl er 6 barakken voor militairen gebouwd worden op het land voor t. Marie.

10-8-1942. M. Twee treinen op elkaar. Sabotage. Gijzelaars moeten boeten als niet de daders zich aanmelden.

11-8-1942. D. Meest thuis, alleen shag gehaald, die wel meeviel. We hebben nu weer radio maar ik hoor nog bijna geen berichten. De Russen verliezen zwaar. De Kaukasus komt steeds nader, Maikop is al bereikt. Dat is enorm. De Russen trekken zich terug achter de Wolga (of er voor) om deze te kunnen behouden. Bij Stalingrad staan de Duitsers al klaar voor de aanval. Japan voert een grote slag bij de Salomonseilanden terwijl Raboul nogal genoemd wordt. Op Sumatra leven de mannen en vrouwen gescheiden in kampen. Inlandse vrouwen moeten volgens Engeland veel te verduren hebben. Afrika is een vraagteken voor me. De invasie is het gesprek van de dag, sommigen verwachten hem elke dag. In Walcheren gaan 15000 personen geevacueerd naar Brabant, waarna eenzelfde aantal Duitsers ervoor in de plaats zal komen.

14-8-1942. V. Callantsoog is nu geëvacueerd, het gevaar komt dichterbij. Een Tommy boven Den Helder tegen tienen.

15-8-1942. Z. Schoon weer. Met herstelde fiets naar Den Burg, maar Nan was in de hooibouw getogen in Walenburg. Op weg daarheen barstte mijn band weer, en ik ben toen maar naar huis gelopen. Toen lopend naar Walenburg, waar ik nog een handje meehielp, en samen lopend (Nan had ook een lekke band) naar de Koog, waar we rust vonden aan het biljart. Na afloop de band enige malen gelapt en toen naar huis gelopen, terwijl de ander er naast mocht fietsen. Voorlopig kijk ik mijn fiets niet meer aan.

19-8-1942. W. Europa draaft op zijn kop heen en weer, want Engeland deed vanmorgen weer 1 van zijn bewonderenswaardige raids op Frankrijk (let wel, geen invasie, werd het Franse volk gezegd). Negen uur zijn ze aan wal geweest, zware batterij vernield, van weerskanten zware verliezen geleden. D. 100 of 125, en E. ± 90 vliegtuigen verloren. Verder veel geruchten die toch wel niet waar zijn. Alle Duitsers lopen met geweer, zingen en oefenen veel, en zijn volgens sommigen onrustig.
Maandag werd gepubliceerd dat Zaterdag 5 gijzelaars zijn doodgeschoten omdat niemand der saboteurs bij het spoorwegincident zich heeft gemeld. Zondag gaf Engeland een rouwdienst, waarbij het woord vijand veelvuldig voorkwam. Dat hoort in een preek wel thuis.

20-8-1942. D. Aan de raid namen meest Amerikanen en Canadezen deel, om de vuurdoop te ondergaan. De bedoeling was verder, de Duitse soldaat onrustig te maken, en te proberen de samenwerking tussen land-, lucht- en zeemacht, wat dan een succes bleek te zijn. Duitsland spreekt over meer dan 1000 gevangenen.

22-8-1942. Z. Nan was weer geslaagd, zodat we wat vieren moesten bij zijn oom, wat we ook wel gedaan hebben. Een fles brandewijn was tegen etenstijd meer dan half leeg, terwijl de bierflesjes ook aangesproken werden. Tante Suus bracht van haar kant er nog meer gang in, en raakte met Nan op de baan. Na eten weer bier en brandewijn terwijl geen Hollands woord de laatste uren meer gesproken was. De heren (v/d Arbeidsdienst resp. Feldwebel, en Oberleutnant oder so etwas) Janke en Koch kwamen meezitten en zorgden voor cigaretten.
Na terugkomst was de rum met de heete waterketel te voorschijn gebracht en dronken we weer heerlijk op. Tot om kwart over 11 we met de fiets aan de hand plotseling buiten stonden met veel vermaningen van voorzichtig zijn enz. Nan lag al gauw tussen de goudsbloemetjes onder de muur, en toen zweefden we via de wacht naar een marechaussé die ons ook al gauw door liet gaan. Ik reed voorop zonder licht maar miste later Nan helemaal, dien ik toen opdook een eind terug bij Bispinckhof in het groene gras slapend. Na veel moeite raakte bij weer op de fiets en reed me naderhand zelfs voorbij, waarna ik mijn twede lekke band ontving.
Het was toen al lang kwart voor 12 geweest, en ik zwaaistapte (draafde ook nog een stuk) tot ik precies 12 uur nog thuis was, met een kapotte knie, maar gave broekspijp. Nel was bliksemsgauw uit bed, dus het was niet pluis. Ik liep op kogellagertjes.
Ik heb Nan niet meer gezien nadat ik hem doorstuurde, maar hij moest de wacht voorbij, en kon het dus net aan wel halen, als hij tenminste geen incidenten meer kreeg onderweg.

25-8-1942. D. De hele dag binnen gebleven, terwijl het nog snikheet weer is. ’s Avonds kwam Job tot 11 uur praten op mijn kamer. Vanmorgen vielen bommen bij de boerderij van Leber, waardoor het huis gedeeltelijk ontzet werd. De vliegtuigen vlogen heel hoog. ’s Nachts wordt steeds gevlogen.

28-8-1942. V. Dezer dagen zware aanval (30 vliegtuigen verloren?) op Kassel (?) in Duitsland, terwijl vandaag bericht werd, dat Rotterdam net Am. vliegende forten was bestookt, terwijl Amsterdam en Den Haag door bommen waren getroffen. Wie triumpheren wil, moet strijden, lijden, sterven, zei Vondel. Triumpheer dan!!
’s Nachts verre bommen gehoord.

30-8-1942. Z. Verjaardag van vader, met morgenbezoek van Nan en Job. Hevige debatten op mijn kamer over de wereld in wording met volkswelvaart.

4-9-1942. V. Hier volgen enkele notities van de radioberichten van de verstreken maanden.
Dinsdag 11-8: Mientje zal de vlag uitreiken enz. Meeste Noorse onderwijzers weer op vrije voeten, ze wilden geen eed afleggen.
Salomonseil: Japan ervaren, wij nog onbedreven. Stalingrad: snelle Rus terugtocht in de Kaukasus. Regering ingegrepen in Br. Indië. Ghandi vast.
Dond. 20-8. Aanval bij Dieppe gepaard met zware luchtgevechten, waarbij grote verliezen aan weerszijden. E. 95 stuks verloren. Prima samenwerking tussen de 3 machten. Veel Amerikanen en Canadezen. Deze schijnbeweging moet de Duitsers verontrusten. Waar de volgende aanval?
Dinsd. 25-8. Slag bij Stalingrad, nieuw Duits offensief. Wolga op verschillende plaatsen lang
Overschreden. Hier en daar Russ. troepen heen getrokken. Bij Preskaya a/d Don kregen de Italianen een flinke duw. Churchill is op theevisite bij Stalin geweest (om nieuwe bonbonnetjes te proeven?).
Am. vliegende forten aanvallen op U-boten, waarbij allen terugkeerden. Geen vliegtuigen boven Engeland. Brazilië neemt 75 schepen in beslag. Amerika voltooit de vliegvelden op de Salomonseilanden die Japan al aanlegde.
Dinsd. 1-9 3 jaar geleden werd Polen binnengevallen. Gevechten bij Woronesj. In Afrika ongeregelde aanvallen.
Vrijdag 4-9. Slag bij Stalingrad met zeer veel materiaal. Een wig in de Russ. troepen. Bovenloop v/d Don aanvallen v/d Russen met zware verliezen afgeslagen. Mosdok. Kaloega. Russ. Terreinwinst bij Leningrad. In Afrika drukuitoefening door de Engelsen. Eergisteren 3 jaar geleden oorlogsverklaring van Frankrijk en Engeland. In laatste maanden meer Duitse duikboten vernietigd dan tezamen in de voorgaande tijd. Salomonseilanden pogingen om Japanse troepen aan wal te zetten. In O en Z zetten Chinezen hun opmars voort.

7-9-1942. M. Vorige week werden in de Koog 5 huizen gevorderd, waaronder dat van Jaap en Miek, die nu bij Langeveld inwonen. Behalve de Aga mochten ze alles meenemen.

[Piet heeft last van onbegrepen klachten en zwervende pijnen. Uitgebreid onderzoek wees niets uit]

10-9-1942. D. Hoe veel ik vroeger van de oorlog schreef, hoe weinig nu. De krant lees ik niet, en de nieuwsberichten vergeet ik vaak. De invasie had volgens veler berekening al plaats moeten vinden. Het is maar beter niet te rekenen. Toch geloof ik aan de mogelijkheid dat het deze maand gebeurt. Er wordt niet meer over invasie gesproken op de zender, in tegenstelling tot een paar maanden terug. Daarnaast gaan de aanvallen op Duitsland bijna sterker hun gang. Een dezer dagen werden Rotterdam en Schiedam bestookt, evenals het station van Utrecht, en spoorverbindingen.

15-9-1942. D. Nan bracht me slecht nieuws, daar er weer een onderzoek was gedaan naar beschikbare werkkrachten voor Duitsland, waarvoor hij ook in aanmerking kwam. Wonderlijk dat ze de studerende mensen nog steeds met rust laten. Ik heb me wel eens moeten opgeven bij het Arbeidsbureaus, maar heb het veiligheidshalve maar niet gedaan. De razzia moet dit keer 40000 personen opleveren.

16-9-1942. W. Gewerkt tot Nan weer aan kwam, en het verheugende nieuws bracht, dat hij van deze rooftocht gespaard was, omdat hij op het kantoor onmogelijk gemist kan worden.

18-9-1942. V. Vrij goed, mooi weer. Een juffrouw achtervolgd die met een soldaat praatte, en er vandoor ging toen ik dichterbij kwam. Toen ik vlak achter haar was, dook de soldaat weer op en vroeg om bewijzen. Toen ik haar opwachtte op de Steenenplaats stond hij er ook, en ving haar gauw op, zodat ik niet te weten kwam wie het was. Thuisgekomen heb ik een brief voor Hanny Vlessing geschreven. Ik zal maar hopen dat ik er weer een antwoord op krijg. Er gaan geruchten rond, dat ze op transport waren gesteld, maar dat is al meer voorgekomen.

20-9-1942. Z. Verschillende Texelaars schijnen al over enkele dagen weg te moeten. Gisteravond liepen er 2 wachten voor de Kommandatur. De gemoederen slapen weer wat betreft de invasie, maar ik vind een en ander vandaag weer eens verdacht. Vandaag werd een Tommy zwaar beschoten. Het toestel zakte sterk, maar klom tenslotte boven zee weer.

23-9-1942. W. Van Job hoorde ik dat Kuiter en van ’t Hooft spoorloos verdwenen zijn, terwijl ze te werk moesten naar Duitsland. Men zegt dat ze naar Engeland zijn gevlogen. In Friesland is gering bezetting, en Engelse vliegtuigen schijnen soms te dalen op de Friese meren. In de Koog kregen we de groeten van Janke en Koch, die met hun arbeidsdienst vertrokken zijn. Hieruit blijkt wel dat het geen beroerde kerels waren.

24-9-1942. D. Verder een vliegtuig, en een paar exploderende mijnen. Een 15-tal schepen (2 kabelballons) liggen op de zee op bestendig weer te wachten.

26-9-1942. Z. Den Helder. Het was nog een feestdag ook, aangezien de Jeugdstorm 8 jaar bestond, ter gelegenheid waarvan Mussert in Den Helder was (niets van gezien). Om 4 uur Nan opgepikt en toen tot 5 uur inkopen gedaan terwijl de jeugdstorm door de straten marcheerde (± 80 man).

30-9-1942. W. Over Lybië geen berichten. Stalingrad kost massa’s en wordt stap voor stap ingenomen. Volgens Duitsland staat de stad in lichterlaaie.

1-10-1942. D. ’s Avonds sneed Wim [Floor] een autoband in stukken om een fiets- buitenband van te fabriceren. Als het lukt heb ik banden voor 2 a 3 jaar, en lach ik iedereen uit.

3-10-1942. Z. Als je nu van Texel afgaat, moet je in het bezit zijn van een verklaring dat je Texelaar bent.

4-10-1942. Z. Om half 6 werd ik wakker door kanonschoten die me direct het bed uithaalden. Vanuit zee werd met 1 kanon blijkbaar geschoten, want ik hoorde de granaten niet veraf springen. Aangezien de batterijen langs de kust zwegen, en vliegtuiggezoem doorlopend boven zee hoorbaar was, kreeg ik de schrik dat er een Dieppe II zou worden uitgevoerd en dat die kanonschoten bedoeld waren als een onderzoek naar de ligging der batterijen die onheilspellend zwegen. De maan scheen helder en er was een laag hangende nevel. Ik hoorde nog ver mitrailleurvuur, toen 2 bommen, aan het geluid te oordelen, en daarna bleef het stil behalve het geronk der vliegtuigen dat nog een half uur doorging. Later in bed bedacht ik dat een convooi was aangevallen, en er op de vliegtuigen werd geschoten in onze richting.
Bioscoop. In het Ufa nieuws kregen we het drama van Dieppe te zien. Lijken drijvend in het water, op de kant op het strand, in de vernielde boten, op de straat, het was erg. In de oorlog tegen Finland zagen we op de film ook Russische lijken, en toen raakte het me niet het minst. En nu iets dergelijks en ik had er ellende genoeg door. Ik was de hele avond eigenaardig helder van gedachten, hetgeen het nog erger maakte.
Nu zag je eens op het doek, wat er in de oorlog gebeurt. Veel betrekkelijk jonge mannen dreven daar als verzopen honden in zee, anderen lagen in angst- en vluchthouding verspreid tussen de brokstukken. Ellende en nog eens ellende wat je zag. Dat vond ik verschrikkelijk, al wist ik dan wel zowat, net als ieder ander, hoe het ongeveer zou gaan. Maar nu zag je het werkelijk en je denkt, hoe reageren de mensen er nu op? Net als ik? Zeer waarschijnlijk niet.
De jongen naast me zei: Ziezo, dat hebben we weer gehad, en begon ergens over te zwammen. De mensen in Den Burg hadden druk stof over allerlei dingen, die in het niet zinken, vergeleken hiermee. De mensen gaan direct zeggen dat het weer een en al bedrog is en propaganda, en maken zich er dik over. Nel had het over lijken die goed gekleed waren en over de gevangenen die in hemd of onderbroek liepen. Vond het verder een schunnige streek om zoiets op de film te draaien. Over de werkelijkheid dus geen woord. Job vond het niet eerlijk dat er geen Duitse lijken vertoond werden. De mensen wensen zelfs de moordpartijen. Ze willen gewoon bloed zien.
Een wereld vol schrille tegenstellingen, waar ik veel aan wilde goed maken, maar er toch machteloos tegenover sta, Dus maak je niet beroerd met die gedachten, laat ze schieten, lach en vergeet, en leef maar alsof er niets is? Het is verschrikkelijk. Als je het feit helemaal op je in laat werken, en het in je opneemt, ga je er aan ten gronde. Dan zou, als een ieder het deed, met de mensheid, de oorlog en al zijn leed een einde vinden.
Laat je het niet op je inwerken, dan blijft alle leed, zoals het is, en gaan er dus ook veel mensen mee heen. Maar je eigen teerbehandelde Ikje, blijft in zijn volle glorie bestaan, en dat is mooi. Tot het noodlot ook dat Ikje opvordert.

5-10-1942. M. Het feit van gisteren is natuurlijk nog hetzelfde, maar ik sta er anders tegenover vandaag. Net of het geen vat op je hebt, of het niet meer kan doordringen. ’s Avonds met Job er ook nog over gepraat. Die zei wel dat het hem trof, maar praatte toch verder over andere dingen. Maar waarom wordt daarover toch in de allerlaatste plaats gepraat, een over de minder ernstige gevolgen zoveel meer? Je durft met goed fatsoen niet te zeggen bijna, dat het een ramp is voor de slachtoffers, omdat de mensen je zouden aankijken of je iets bijzonders bent. Glücklich ist wer vergist was doch nicht zu ändern ist, mogen ze blijkbaar wel eens tegen mij zeggen, in plaats dat ik een ander die raad geeft.

7-10-1942. W. Gisteravond nu en dan wakker, terwijl ik aldoor vliegtuigen hoorde, die van ± 8.45 tot middernacht in een onafgebroken reeks overvlogen. ’s Avonds hoorde ik dat Osnabrück, Hengelo en Maastricht zouden zijn gebombardeerd, waarbij in de laatste stad ± 1000 doden. Vanmorgen om 6 uur vlogen de laatste vliegtuigen over zee terug.

11-10-1942. Z. Op mijn laatste brief heb ik van Hanny Vlessing geen antwoord gehad, Van Hans Roeper hoorde ik nu dat het hele gezin met onbekende bestemming verdwenen is.
Gisteren een brief van Maarten ontvangen, die weer in Oosterbeek aan de studie getogen is.
In een kamp voor zwarte handelaren worden ± 8 mensen voor een ploeg gezet, om een paard blijkbaar te vervangen. De vorige week was daar in Arnhem opruiming onder de Joden geweest, een week lang, en dat moet beestachtig geweest zijn. Ik ben tenminste van Maarten niet gewoon brieven te ontvangen, waar de haat uitdruipt.

13-10-1942. D. Hoewel er zeer weinig toewijzingen plaats vonden, heb ik toch een schoenenbon gekregen. Nu de schoenen nog, die welhaast enkel nog houten zolen hebben. Als ik nu weer banden om de wielen krijg, en nog eens een pak krijg, kan ik weer een tijdlang mee.

15-10-1942. D. ’s Avonds Job te praten, die na half 12 eerst wegraakte. Marechaussé op ons dak, omdat de verduistering hiaten vertoonde.

16-10-1942. V. Om mijn schoenenbon. Mijn stamkaart vergeten, waardoor het laat werd. Nog een paar mooie leren schoenen (pumpmodel) op de kop getikt voor f 15.- van het bekende merk Dongenia, zodat ik de prijs nog billijk vond.
De Engelse zender had gezegd dat 3 Texelse jongens veilig waren aangekomen, dat moeten zijn Van ’t Hooft, Kuiter en Marinus de Blieck, die ongeveer een maand geleden verdwenen zijn. Het schijnt dat je via Spanje met de boot naar Engeland kan komen.

18-10-1942. Z. Duitsland was vorige week uit Stalingrad gesmeten, maar nu schijnt de stad al haast veroverd. Op de film zagen we al opnamen van de stad in de verte. De krant schrijft over de komende evacuatie van de kuststrook, zodat ons nog veel te wachten staat.

21-10-1942. W. Laat ik iets melden van de oorlogstoestand: Stalingrad gaat langzaam aan wel vallen. Spoorwegen worden gebombardeerd, onlangs de trein Alkmaar- Den Helder.
Volgens Ieuwe Boom werd een jongen in Duitsland, die 2 peren had gestolen uit honger, in een vertrekje met de gummiknuppel bewerkt. Werken deden ze er bijna niet. Het zal wel zo zijn dat de meeste jonge mannen bij een eventuele invasie in Duitsland zitten opgeborgen.
In de krant grote berichten over de Zweedse koning, die van zijn paard viel, en zijn achterwerk bezeerde.

26-10-1942. M. Stalingrad wordt al 88 dagen belegerd.

28-10-1942. W. De mensen wordt aangeraden geen evacuatiezorgen te hebben, aangezien tijdig bericht wordt gedaan.

29-10-1942. D. Evacuatie van geheel Ymuiden. ’s Morgens een kettingbom op het Instituut dat voor een goed doel schijnt te zijn vernield (mede door brand) terwijl behalve Duitse slachtoffers ook Hollandse meiden gedood werden. Een mijnenveger schijnt doorboord te zijn door niet ontplofte bom.

30-10-1942. V.’s Middags eerst afweer, met vliegtuigen boven zee, toen afweer terwijl ik een brandend vliegtuig boven de toppen van Den Helder zag. Vlak daarna viel het neer met een wolk van rook en gloed. Later steeds vliegtuigen (meest wet Thommy’s) in de wolken.
Lopend om les. Aangezien mijn borst weer zo hardnekkig was, ben ik halverwege een cigaret, besloten het roken enige dagen te staken, om te zien of dat soms invloed heeft.
Gisteren mijn fiets gebruikt voor ’t eerst sinds mijn vacantie. Een autoband voor en 2 buitenbanden achter, zodat ik hijgend over de weg hobbelde met een gang van een driewielder kar.

31-10-1942. Z. Het grootste nieuws is o.a. dat de tabaksrantsoenen verlaagd zijn tot 2/3 van het tot nu toe geldende. Verder schijnt Donderdag ook een mijnenveger doorboord te zijn door een bom, terwijl het vliegtuig van Vrijdag een stuk van de kerk bij de Werf meenam, en ettelijke huizen in brand stak door de brandende benzine. Een melkfabriek kreeg een bom. Over slachtoffers lopen de meningen teveel uiteen om er nog iets van te vermelden.
Het geval is dat met een oorlog veel mannen sterven, terwijl de ontstane leemten dadelijk weer worden aangevuld door een verhoogd aantal geboorten van jongens. M.a.w. al is de mens dan ook een en al verstand, de natuur (instinct i.a.) laat zich niet verdringen, en zorgt voor herstel van het verbroken evenwicht. In verband met het feit dat de diepste oorzaken van de oorlog liggen in ze zwakheden van de mens(heid), welke als natuurvormen zijn aan te merken dus, kan de oorlog zeker als een natuurverschijnsel worden beschouwd. Wat dus meest ‘noodlot’ of ‘mensenwerk’ wordt genoemd, is uiteraard dus de natuur, die het evenwicht verbreekt, en het weer hersteld.
De natuur beschikt over dood en leven, dus niet de een of andere bovennatuurlijke macht. De natuur is de almacht, waarnaast geen gelijke of hogere machten bestaan. Wat een verwaandheid, ongevoeligheid, domheid, zelfgenoegzaamheid van de mensen (stofjes van de natuur als ze zijn) om zich als middelpunt der wereld te beschouwen, zich na de dood in de hemel te wanen, in tegenstelling tot de ‘lagere’ wezens, die tenslotte niet minder ‘natuurlijk’ zijn als ze zelf, en ook niet meer. Het komt door het verstand, hetgeen een macht schijnt te zijn tegenover de natuur, maar er tenslotte toch aan ondergeschikt blijft. Het instinct is natuur, het verstand is een ontwikkelde vorm van instinct misschien, dus ook natuur, en tenslotte de intuïtie is ook natuur, dicht als ze staat bij het instinct.
Volgens dit gezichtspunt wekt het geen verwondering dat als ergens teveel mensen wonen, de natuur hen dwingt tot expansiepolitiek, waardoor herstel van het evenwicht plaats vindt. Het draait toch altijd om de noodzakelijke levensbehoeften, waar een natuurlijk wezen niet buiten kan.

2-11-1942. M. Rijk de Vries is detective. Hij luistert naar Engelse zenders, zoekt en snort in handkarren enz. Verder is hij ongemanierd, vloekt veel. Naar men zegt heeft hij ook nog 2 vette varkens voor zich en zijn bijslaapje.

4-11-1942. W. Een zonnige windstille dag voor de boelhuis van Nan’s vader. Het schijnt in Afrika weer warm toe te gaan, aangezien gen. Rommel een groot stuk terug gedreven wordt, en de centrale leiding het meest te verduren heeft. Stalingrad is nog steeds niet gevallen, terwijl er soms helemaal geen bericht in de krant vermeld wordt.

6-11-1942. V. Gietregen tot de middag. Daarna verschillende Thommys in de wolken, telkens terug komende. Er zouden 900 soldaten op Texel zijn gekomen, deels nieuw-opgeroepenen en verder lui uit Noorwegen. Heel N. Holland moet volgestampt zitten, ook de plattelandsdorpen.

8-11-1942. Z. Amerika valt N. Afrika binnen vanuit de Midd. Zee in Frans Marokko met een convooi van ± 900 schepen, waarvan er 1 slechts zou zijn verloren gegaan.

9-11-1942. M. Tegen tienen veel vliegtuigen, afweer, terwijl een toestel in een sproeier van vuur richting Oosterend neerviel. Het brandde fel en over een lang oppervlak. In Afrika schijnt Frans- Marokko zich te hebben overgegeven. Duitsland valt onbezet Frankrijk binnen. De belangstelling voor Stalingrad verliest terrein. De mensen zijn gekker dan gewoonlijk, zeer optimistisch, Churchill noemt dit een begin, er staan nog grote verrassingen voor de deur.

10-11-1942. D. Vandaag doorbraak in Afrika, gevolgd door snelle opmars.

11-11-1942. W. Weinig nieuws over de toestand. De snelle opmars duurt voort. Bij Toeapse wordt fel gevochten in de Kaukasus. Ook al enige tijd zeeslag bij de Salomonseilanden. Stalingrad mag geen Verdun worden, zegt Hitler, die natuurlijk een redevoering moest houden. Daarom geen snelle verovering.

12-11-1942. D. Het vliegtuig van Maandagavond heeft gemiddeld 5 inzittenden gehad. Uit de (verbrande, natuurlijk) papieren blek dat het naar Berlijn was geweest. De vuurgloed in de lucht kwam van de brandende benzine.

13-11-1942. V. De Amerikanen bij Bezerte, Tobroek gevallen, Rome zou geen 50 tanks meer bezitten. De boeken van Mussert zijn: Mein Kämpchen en Vijf dagen met mijn tank in een hooiberg.

16-11-1942. M. Om 10 uur om 2 pakjes cigaretten door regenachtig weer. Deze dag zou volgens veel gezwets en vele domme schapen van mensen de vrede brengen. Wie dergelijke dingen opmerkt, maakt me altijd nijdig.

18-11-1942. W. Rommel zou in München zitten. Gisternamiddag kwam ik ± 60 soldaten bepakt tegen. Bij ons gaan er veel voorbij. Er zullen dan zoveel naar het Oostfront gaan, maar die worden dan hier blijkbaar weer vervangen.

19-11-1942. D. De resterende onbezette gebieden in Frankrijk worden nu ook voor alle zekerheid bezet, zonder tegenstand te ondervinden. Uit Afrika verneem ik weinig, hoewel in de krant het verlies van Tobroek en Derna wordt toegegeven. Ik schreef eens dat de oorlog een natuurverschijnsel is. Ik kan me evenwel niet indenken dat een leider zich gedwongen en verplicht voelt de oorlog te verklaren. En hoe hij het kan verantwoorden. Of is het zo, dat de leiders werkelijk andere mensen zijn dan wij? Dat ze juist dáárom aan de kop staan en dáárom de oorlog kunnen verklaren? Dat de natuur dus deze middelen gebruikt om een oorlog te doen ontketenen. Als dat zo is, staan ‘natuurdom’ en ‘godendom’ heel dicht bij elkaar. Maar dat hindert me niet, want op het gebied van het leven na de dood staan ze weer elk op een eind. Maar iemand die de oorlog verklaart, heeft andere gedachten dan ik. Of hij, of ik ben een buitenbeentje. Er zijn veel mensen (neem de anti’s) die op hem, en veel die op mij lijken. Dus wat ia regel, wat is uitzondering? Wereldraadselen.

23-11-1942. M. Daarna met Job nog wat opgelopen in de lichte maan. Fam. Hoogenbosch zag voor enige weken een spook in de dennen. Vorige week werd een naakte man gezien, evenals een paar dagen geleden. Rijk de Vries, Looyen e.a. speurden Zondagmiddag zonder succes.

24-11-1942. D. De hele dag zwaar geschut op zee in de richting van het vliegveld, zelfs ’s avonds nog. Dakar en de Franse vloot voor de Amerikanen.

25-11-1942. W. Inschieten van kanonnen in de buurt van paal 12.

26-11-1942. D. Jaap Witte is dezer dagen naar Duitsland vertrokken. De evacuatie van Den Haag gaat nog door, ook Den Helder moet voor een gering deel blijkbaar geschoond worden. De laatste tijd waren behalve 1000 man bezetting, nog 2000 soldaten op Texel. Komende dagen zouden weer 2400 verdwijnen. Er zullen wel weer anderen voor in de plaats komen.

7-12-1942. M. Eindhoven, de Philipsfabrieken zijn gisteren (blijkbaar overdag) gebombardeerd met 100 vliegtuigen, waarvan 14 neergeschoten. Ongeveer 100 doden. Rijssen in Overijsel ook bestookt. Dit is de eerste keer dat de Philipsfabrieken het doelwit werden. De reden is dat ze nu geheel weermachtsproducten maakten. Drie locomotieven de lucht in geschoten. Trein Alkmaar- Den Helder beschoten met slachtoffers.

9-12-1942. W. Gisterenmiddag een Engelse jager bij de Schans te water geschoten. De inzittenden in een rubber bootje. De evacuatie der Italiaanse steden is al enige tijd in volle gang. Grote steden als Milaan en Turijn krijgen al geregeld zware bombardementen te verduren. In de oorlogshaven Toulon is de Franse vloot tot op een enkel schip vernietigd. Stalingrad is niet zo actueel, terwijl Leningrad, laat staan Moskou, zelfs niet genoemd wordt het verlopen jaar.
En zo draait de wereld maar door. Willen de mensen het? Nee, ik geloof het niet. Ze kunnen alleen niet anders. De Duitsers zulke barbaren? Luister naar hun muziek. Ze staan erom bekend. En dat niet om de marsliederen. Engeland moet in dat (muzikaal) opzicht het veld ruimen. Luister naar de tekst. Er komt in tot uiting het verlangen van ieder naar eigen kring en huiselijk geluk. ‘Tapfere kleine Soldatenfrau’, ‘Gute Nacht Mutter’, ‘Melodia’ etc. Melodia, het lied van de Grebbeberg, met zijn prachtige melodie, die je doet rillen. Mag over zoo’n erg onderwerp een lied gemaakt worden? Ja, als het maar niet overal rondgejankt wordt. Eerbied moet het houden. Eigenaardig, dat, voor het Grebbelied erop gemaakt was, ik uit mezelf al een tekst erop had bedacht. Een teken dat de melodie er wel aanleiding toe gaf. En nog wel in het Duits, oorspronkelijk bedoeld om ‘harde’ Duitsers week te maken. Net of ik het ze nog eens voor zou zingen, wat natuurlijk weer mijn kinderfantasie was.
Hier is dan de tekst zoals ik die maakte:
Hört die Glocken der Ferne, Es merkt mein Todesbericht.
Liege ich im Feld, Mein Körper ganz entstellt, Musz ich den so jung schon sterben?
Mocht noch Jahre wohl leben. Schade, der Tod kommt zu schnell.
Sterben will ich nicht, und leben darf ich nicht. Adieu, du Erde.
De bittere waarheid. En een ander maakt er een gedicht op omdat het zo ‘mooi en droevig’ klinkt. Tegenstellingen, waar het leven van overloopt. En die elkaar weer benaderen ook. Les extremes se touchent.

10-12-1942. D. Een convooi ging blijkbaar voorbij, want over de hele dag hoorde je schieten, en motorgeronk van vliegtuigen boven zee. 1 keer 2 zware toestellen boven huis gezien. Japan zou een aanval verwachten van de Britse vloot met hulp van 3 millioen Chinese soldaten. Elke dag trekt hier een troep soldaten voorbij, soms groepen van 20 man, maar ook wel een troep van 140 man. Er zijn er nog wel. Geruchten over opheffing van de Kommandatur, wegens te weinig soldaten.

11-12-1942. V. In den Haag worden 5000 (?) huizen gesloopt, en alle bruikbare zaken naar Duitsland overgeheveld. Zo lomt Nederland zoetjesaan in zijn blote body te staan. Lasz den Kopf nicht sinken. Gott wird uns den Himmel schenken. Der Teufel wird die Erde lenken. Nicht daran denken.

14-12-1942. M. Door dat geval van gisteren heb ik vergeten dat Mussert een stukje van het bewind in handen heeft gekregen naast Zes en een kwart, zoals gisteren als bijzonder belangrijk politiek nieuws (waarvoor je de hele middag aan de luidspreker werd verzocht) voor de radio werd vermeld. In de toekomst zal wel een leger op de been worden gebracht. Milaan gebombardeerd. Amerika gaat met vloot en luchtmacht beginnen, zodanig dat Duitsland en Italië eigenlijk geen rust meer krijgen. Half 12, sterrenhemel, helder als glas, een zware dreun, vanavond van verre, enkel vliegtuig. Eindhoven: de fabriekcomplexen totaal verwoest. Civiel betrekkelijk weinig schade. De krant kraait over meedogenloos moorden enz.

17-12-1942. D. Onder broodeten telkens een laagvlieger, dan weer afweer, tot een geweldige gloedwolk aangaf, waar het vliegtuig neerstortte. Langdurig geknetter (m.i. van de mitrailleurmunitie, daar het lichtspoor ook telkens te zien was) en nog lang was waar te nemen. Het vliegtuig ligt wel ergens in de duinen links van Loodsmansduin. Daarna nog steeds vliegen in de lucht en een keer opnieuw afweer. Daarna dit bijgewerkt, en nou ga ik te bed, al kreunen de vliegtuigen nog steeds in de lucht.

18-12-1942. V. Het vliegtuig is neergekomen links van huize ‘Johnny’, dus nog veel dichter dan ik gedacht had, te oordelen naar het vuurschijnsel. Een der inzittenden was blijkbaar te zien in de cockpit, terwijl er totaal 5 inzittenden zouden zijn geweest. Ook moet een vliegtuig in het Marsdiep zijn gestort.
Mussert is zijn bewind goed begonnen, want 5000 studenten moeten (naar gezegd wordt) naar Duitsland. De Senaat van de Delftse Hogeschool weigerde ze aan te wijzen, waarna de heren zijn opgepakt. Dit is een waar feit. Verder zal de Utrechtse Universiteit in brand staan.
Rommel wordt ingesloten door de optrek van de vrije Fransen naar de kust.

20-12-1942. Z. In de vooravond trokken veel vliegtuigen over, terwijl enkele zware dreunen werden gehoord.

21-12-9142. M. Kortste dag. Tot 10 uur met licht op gewerkt, daar de verduistering de kou buiten het raam houdt. De Duitsers schijnen al geheel tot Kalinin terug gedreven te zijn, terwijl een omsingelde troep in het Donetz bekken naar Stalingrad wordt opgedrongen. Rommel is al 1000 en km terug gedrongen. Britse generaal zei dat de vrede onverwachts gauwer komt dan wie ook denkt. 7000 van de 15000 studenten moeten naar Duitsland. De Utrechtse hogeschool moet toch branden volgens 4 betrouwbare berichten. Duitsland is al aan zijn twede reserve bezig. Voor en in de omgeving van ons huis worden regelmatig oefeningen van ‘kaalkoppen’ gehouden. Vijftigers. We winnen de oorlog vast, en de vrede verwacht ik gauw. Engeland liegt niet en Duitsland daar luister ik niet naar. Wie weet is er het komende jaar wel kermis. Ik reken er vast op. Volgens de Engelse zender (volgens Nan’s vader van wien ik niet weet of hij het zelf gehoord heeft) zou Hitler en zijn rede gezegd hebben, dat voor Nieuwjaar het overgrote deel der Joden uitgemoord zou zijn. Höllenfahrt. Beesten in Germanenvellen.
Want in een droge sloot, daar ligt haar jongen dood, verstrikt in prikkeldraad, en smart op het gelaat. Ver van zijn huis en haard, op een verre vreemde aard, stierf hij in bloed en zand, voor ’t heilig vaderland.

26-12-1942. Z. 2^e Kerstdag. Darlan vermoord. Giraud opvolger.
Job had me wat uitgenodigd, en [ik] ging er met vader en moeder op af. Net wakker, moest nog eten enz. 11.10. Toen hebben we de Marel bekeken, waar Freek Tromp in komt, en verder door de Dennen gewandeld, terwijl een klopjacht werd gehouden. Terug was Job in ’t kieltje aan het houtzagen. Enfin, als hij het niet anders wil, moet hij het zelf maar weten.