| letterlijke tekst van de reis van twee Texelse Burgemeesters naar Delft Verslag van een avontuurlijke reis van twee Texelse Burgemeesters naar de Prins van Oranje, in verband met het verzoek het voormalig klooster op Texel als weeshuis te mogen gebruiken. Verslag dd 5 januari 1585 door Hendriks Albertsz. De reis naar Delft was in de zomer van 1573, de gunstige beslissing werd gegeven op 15 september 1573. Waarom schreef Hendrick Aelbertsz het verslag pas na 15 jaar? Opa vertelt? Of was er een speciale reden om een ondertekend stuk hierover te maken? Hieronder volgt de letterlijke tekst van het manuscript van de burgemeester, zoals Henk Schoorl die in 1973 heeft gelezen en uitgetypt. Daaronder de zelfde tekst in moderne spelling, zonder veranderingen in de volgorde van de zinnen. Een navertelling is te lezen onderaan het hoofdstuk over Bercheij. Een van de medereizigers was een bode, onderweg met brieven van Nassau naar Delft. Je zou denken, hoe komt zo iemand op een schip dat vaart van Texel naar Scheveningen? Van Nassau was men via de Elbe snel op zee. Door de binnenlanden, waar indertijd enorme moeilijk te passeren moerassen waren, duurde de reis, die dan deels te voet gedaan moest worden, veel langer. In 1576 werden weer twee Texelse mannen naar de Prins gestuurd, wegens problemen die de Gemeente Texel had met de aanstelling van een nieuwe schout. Er waren 2 kandidaten, die men allebei liever niet wilde hebben. Deze brief staat onderaan dit hoofdstuk.  Kaart
van de Lage Landen in 1573 door Christiaen Sgrooten
De Zuiderzee ligt nog vol
zandbanken, de vaart door het Vlie is de voornaamste
toegang, het Marsdiep is open, maar nog lang geen groot
zeegat. De tocht over zee is korter dan binnendoor, niet
veiliger.De tekst zoals Henk Schoorl die heeft uitgetypt: Also in den Eylande van Texel, dat huys dat eertijts gheboudt is gheweest van enen graefinne van Hollant, ghenaempt Vrou Jacob, ende na de doot van huer zalyger memoryen plach bewoont te worden van de schouten van Texel; ende in ’t jaer doe men schreeven 1571, isser een groot oproer opghereesen in den landen van Hollant, te weten tusschen twie pertijen, die ghenaemt worden d’eene pertije die papisten ende d’ander dye guessen, ende was beroerende om de saecke van de religye. Ende so hebben die guessen met 34 schepen van oirloghe alhyer in ’t Mersdyep gheleeghen ende zinnen met huer macht aen landt ghecommen ende sij hebben tegen die van de Burch ghevochten ende die burgers mosten die vlucht nemen. Ende doen werde dat vorsz huys verbrant. Ende so wasser na dye tijt eenen officyer, ghenaempt Jacob de Coninck van Haarlem, diewelcke versocht in den Haeghe aen de Camer van de Rekeningen in Hollant, of hij mochte zijn woonplaets hebben in ’t clooster aen die Burch, datwelck hem alreeds bij provisie al ghegunt was. Ende dit zelffe die burgemeesters van Texel vernemende, so is daerop vergadert geweest die oude ende nyeuwe gherechten, in den jaere doe men schreef 1573. So isser eendrachtelicken ghesloten ende geordineert, als dat men twye burgemeesters daertoe souden committeren om te trecken aen den Prince van Orangyen, doentertijt wesende stadthouder van Hollant, in absentie van dye Grave van Hollandt, die doen ter tijt was Coninck in Spangyen, ghenaempt Phillippus, den sone van de Keiser Carolus quintus, al om te soliciteren dat voorszeid clooster te mogen crijghen tot een weeshuys met die ronten van dyen. So sinner dese onderghescreven twie mannen toe gecommitteert. Ende also doentertijt een groot oirloch in Hollant was, dat d’ene stadt teghen d’ander opstont, ende t’ene dorp teghen t’ander, so was op dye tijdt de stad van Haerlem vijant teghen ’t eylant van Texel ende hadden huer vrijbuijters al legghen t’ Zantvoort in duyn, die met kaegerschuyten in zee voeren op vrijboyt, om die scepen te nemen, die wuyttet Maersdyep na die Maes voeren. Ende om die vrijboyters te scuwen, so zinnen die twie vorszeide mannen met een galyoot after Borcamer van de strant afghevaeren na die Maes ende zinnen soveer in zee gevaeren van ’t landt off, dat wij effen de duynen boven water mochten zyen toppen. Ende omtrent Zantvoort wesende, so isser een schip vuyter zee ghecommen, na ons toehoudende. Ende bij ons comende, so was ’t een vrijbuijter ende so stont die cappeteyn op ’t schip met een slachswaerdt in de handt, schermende met beyde handen, ende ryep met luyder stemmen, dat wij onse zeyl zouen strijcken. Ende onsen schipper en wilde nyet strijcken ende hij schoot met bassen ende met roers door onse zeyl ende door de schuyt gelijkcken water inne, dat de schuyt leck worde ende ’t waeter daerdoor lyep ende hij meende ons stracks voort over te zeylen. Ende so ryep er weder een man uyt onse schuydt: voor wyen sullen wij strijcken, voor den Prince van Orangen ofte voor Duc d’Alva. De cappeteyn sprack: Ick en weet van Prins noch van Duc d’Alva, strijck! Ende so hadden wij in onse schuyt de scrijevers vrou van de Graeff van der Marc kende die ryep: schipper strijck, och ick ben schooten. Ende ick Hendrick Aelbertsz sat besijden die vrou, ende ’t waeter quam tussen ons beyden duer de schuyt lopen van ’t schyeten ende noch worde ‘r achter bij de man te roer ien stuck uutet boort van de schuyt ghescoten. Ende doen quam bij ons so na, so ryepen wij al ghelijck: schipper strijck. Ende doen streeck onse schipper ’t zeyl ende doen leiden se ons an boordt ende vyelen ons over met rappyers in de handt ende met rondassen voor de borst ende hebben ons gheslaeghen ende gheseyt: vlucks over in onse schip. Ende daer mosten wij al ghelijcke over, nyet wetende in wyens handen dat wij waren. Ende ick Hendrick vorszeid creech een slach met een rappyer op mijn schouwer, dat ick meende mijn arm quijt te wesen. Ende tot alle ghelocken, ’t was mettet plat gheslaeghen. Ende doen waren wij al ghelijck ghevangen, want wij waren ontrent 24 ofte 25 personen sterck ende wij mosten daer in ’t vooronder in huer oirlochschip. Ende in ’t overclimmen, so vyeler een man in zee ende ’t was een bryefdraeger van den Princen broeder, graef Lodewijck ende quam met bryeven vuyt Duytslant van Nassouwen. Ende so hebben wijluyden voor dye bode ghebeden, dat se hem toch weederomme wilden berghen ende hij creech een toutgin in die hant ende sij haelden hem wederomme in ’t schip, maer zijn bryeven worpen se overboort. Eij, sprak die bode, dat moet Godt erbarmen, daer hangen landen ende luyden aen. Nu die vorseide schrijevers vrou worde ghevraecht of se ghequetst waere, ende sij seyde sij was door haer cleederen gheschoten ende ’t loot was over huer been gheloopen, maer nyet ghequetst. Ende nu ghelijck ghevangen wesende, in ’t doncken van huer schip wesende, so isser een cleyn luyckgin opghedaen, ontrent so groot daer een handt door mochte, ende daer sprack een stemme ende seyde: isser yemant van de ghevangens, die ghelt het, die gheeft mij, want ick ben een ghevangen man als ghij zijt ende ghij sult al ghelijck gheplondert worden ende ick ben een schipper vuyt Waterla(nt) ende sij sinnen met mijn schip wechgheseylt. Ende als ghijluyden gheplondert zint, so sal ick met uluyden aen lant varen. Ende so wasser nyemant van onse volck, die hem ghelt gaf ofte betroude, want elck meende dattet mede een vrijboyter was. Ende hij dede ’t luyckgin weder toe ende ginck van ons. Een wynich daerna, so isse een groot luyck opgedaen ende so worde ‘r gheseyt: laet er een van die ghevangens boven comen. Ende elck vreesde om d’eerste te weesen ende so isser een bovenghetoghen van voorste ende ’t luyck worde weder ghesloten. Ende dye worde gheplondert ende rontsomme besocht. Ende so most er wederomme een ander boven, tot die lest toe, also dat nyemant yet mochte behouden dan zijn aantreckende cleren. Al wat los waer, dat namen se, onse mantels ende onse hoeden van ‘t hooft, ghelt, linnen, summa wij behyelden onsen bryeven, daer wij blijede om waeren om onse saecken beroerende van ’t clooster ter verwerven tot een weeshuys, ende noch meer andere bryeven van ’t lants zaecken. Ende doen wij al t’ saemen gheplundert waeren, doen mosten wij wederomme in de lecke schuyt ende onse schipper heeft die lecken wat ghestopt ende wederomme seylree ghemaeckt so hy best mochte, ende sij lyeten ons drijeven sonder yet te behouen. Ende die zeerover quam stracks wederomme na ons toe sey(len) ende so hadden wij een man in onse schuyt, die de cappeteyn van de zeerover konde ende seide het waer een Engels zeerover ende die cappeteyn was ghenaempt Jonge Jan Grijsvelt. Ende so quam die zeerover met zijn voorsteven na de sijde van onse schuyt toeseylen, also dat wij niet anders en wisten ofte hij soude ons overseylen. So hebben wij ghelijck geroepen: Heer in uwen handen bevelen wij U onsen gheest. Ende met die steven bij onse schuyt comende, so het hij zijn roer overgheleyt ende schamte van de schuyt af, al stotende ende rakende, ende ryep overluyt al ghelijck ende naemen haar hoeden af: Wij bedancken u van den boyt, dyen wij ghecreghen hebben. Ende wijluyden bedancten haer dat zij ons ’t leven lyeten behouden. Ende doen den zeerover van ons afvaerende waer, so quammer een crabschuyt uut die Maes, dye clampte hij stracks weder aen boort ende dede hem ghelijck hij ons ghedaen hadde. Ende doen den zeerover vuyt ons oghen gheseylt waer ende wij voortzeylden, so werden wij van verre wederomme een een oirlochschip zyende. Ende daerbij comende, so was ’t een boeyer, daer stont weder een cappeteyn en schermde met een slachswaert ende zo zinnen wij na hem toegevaeren, want wij doen nye meer te verlyesen en hadden dan ’t lijf. Ende hij lyet een vaendel waayen met een princevlach; als wij bij hem quamen, so waren wij vriend ende hij quam vuyte Maes. Ende wij vertelden hem onsen avontuyr ende ongelock ende wesen hem wat kourts dat dye zeerover ghezeylt waer. Ende hij voer derwaerts, maer hij en creech hem nyet. Ende so zeylden wij al voort aen den ende so quam een groot onweder ophanden ende begoste te blixemen ende te donderen ende reghenen ende waeyen ende so moste wij na strand toe, het naeste land het best. Ende die nacht quam ophanden ende wert zeer duyster, ende wij waren so nat van de groten regen ende van ’t overslaen van ’t water, datter water uutte schoen lyep. Ende in der nacht aen die strand comende, nyet wetende waer wij waren, so hadden wij een man in, die was een bode van den joncker Sonoy. Die seyde: Ick mercke wel aen de duynen dat wij zijn hier omtrent neven Bercheij, ende daer staen binnen de duynen een deel visschershuysgis, daer moeten wij te nacht blyven ende seyde: Ick gae voor, volcht mij. Ende so quamen wij ter plaetsen daer hij zeyde, ende daer vonden wij etlicke visschers, die verjaecht gheweest hadden van de vijanden, van de Spaense soldaeten, ende waren mede naeckt ende berooyt ende waren al quijt dat se ghehadt hadden, also dat twie naeckte mencander nyet helpen en moghen. Ende wij sochten wat helm ende rijs vuyte duyn ende maeckten vyer, dat wij ons mochten drooghen ende warmen totten dach toe. Ende wij mosten aldaer wacht houden, zorgende voor dye Spangerts. Ende doen den dach quam, so ghingen wij voort die strandt langs na Sceveringen toe ende bij Sceveringen comende, so was daer mede wacht ghestelt teghen die Spangerts ende sij saeghen so een hoop volcks comen, so quam daer een alarm in ’t dorp, also dat al dye ghemeente op die strant quam mit huer gheweer, menende dye vijant waar voorhanden ende sij sonden twye mannen voorvuyt na ons toe ende dye ryepen dat wij staan blijeven souden, dat se met ons spreken wilden, ende so hebben wy weder twie mannen tot huerlyuden vuytghesonden ende die vertelden haer onsen avontuer so vorszeid is. Ende dye ghemeente dat ghehoort hebbende lieten ons incomen. Ende wij ghingen voort duer na Den Haech toe ende vonden kennisse, dye wij om ghelt te lyen vraechden in ons herberch ende ’t wert ons gheweygert. Van daer voortgaende tot Delft, daer vonden wij die Staten van Hollant ende daer gaende bij de Secretarys van de Staeten, genaemt Coenraet de Rechtere, eis hem onse avontuer vertelt ende die heeft ons twaalf gulden gheleyent ende voorts heeft hij ons een request ghescreven, dat wij overgaven aen den Prince van Orangen ende die Rade neffens hem wesende, beroerende van ’t versouck van ’t clooster te hebben tot een weeshuys, datwelck ons gegundt is, blijckende bij de apostille ende octroye daervan zijnde. Ende also die Prince te Dordrecht waer, so hebben wij hem aldaer moeten volgen ende wederomme na Delft aen die Staeten, totdat wij ’t te vollen hadden. Ende synde dat ons teerghelt gebreecken soude, so hebben tesaemen ghesproocken, dat daer enich van beijen na huys soude trecken ende so is Kemp Albertsz na huys ghetoghen. Ende so ick daerna noch 2 ofte 3 daegen te Delft moste blijeven om ons bescheyt te crijgen, ende dat claer wesende om na Den Bryel te reysen, so quam ick gaen vuyt mijn herberch op die marckt te Delft, so quam Kemp vorszeid mijn wederomme teghemoet, datwelck mij zeer verwonderde, menende hij hadt al thuys gheweest. So heeft hij gheseyt, hij en conste nyet of geraecken om ’t quade weers willen. Ende wij trocken ghelijck na den Bryel toe ende daer comende, so was ons ghelt op ende hadden maer een stuver behouden. Ende wij gingen binnen die stadt om kennisse te soecken, om noch wat teercost te lyenen ende wij moste onghetroost wederomme gaen, sonder enich ontset. Ende onderweghe gaende, buyten nae ’t hooft, ende ’t was zeer slickich, ende wij gingen over een smal houten breggitgen, ende ’t was glat, ende ick vyel van de brugge in de sloot ende ick was weder nat ende kout, ende en had geen ghelt om in de herberch te gaen ende te droogen, noch wij en hadden gheen pant. Ende ghing evenwel in den herberch ende lyet een goedt vyer aenleggen. Ende het was morgens vroech, so quam er een schip van Rotterdam, dat met turf ghelaen was, ende hij woonde t’Oosterent in Texel, ghenaemt Sanna Comen. Doen waren wij wederomme verblijt; syet doen quam er ontset. Ende daer voeren wij mede na Texel en hadden van alle saecken onse versoeck vercregen. Daeromme en sal Godt de zijnen nyet verlaeten, die op goe sacken vuyt sinnen ende op hem betrouwen. Ende dat weeshuys is vercregen den 15en septembris in den jaere ons Heren 1573, blijckende bij de request ende apostille daervan zijnde, ter ordonnancie van den Prince van Orangen ende rade neffens hem wesende. Ende in kennisse dat dit waer is, zo hebbe ick Kemp Albertsz ende Hendrick Aelbertsz beyde ondergeteeckent, den 5en januari 1585, stilo novo.  Het huis op het Eiland Texel, dat eertijds gebouwd is door een gravin van Holland, genaamd Vrouwe Jacoba, en na de dood van haar zaliger nagedachtenis, bewoond werd door de schouten van Texel. En in ’t jaar toen men schreef 1571, is er een groot oproer opgerezen in den landen van Holland, te weten tussen twee partijen, die genaamd werden de ene partij die Papisten [rooms] en de andere de Geuzen [hervormd], en het ging om de zaak van de religie. Zo hebben die geuzen met 34 oorlogsschepen hier in ’t Marsdiep gelegen en zijn met hun macht aan land gekomen en zij hebben tegen die van de Burg gevochten en die burgers moesten de vlucht nemen. En toen werd dat huis verbrand. En zo was er na die tijd een officier, genaamd Jacob de Coninck van Haarlem, die verzocht in den Haag aan de Kamer van de Rekeningen in Holland, of hij zijn woonplaats mocht hebben in ’t klooster aan de Burg, dat hem alreeds bij provisie al gegund was. Ende dit de burgemeesters van Texel vernemende, zo is daarop bijeengekomen de oude en de nieuwe rechtbank, in het jaar toen men schreef 1573. Zo is er eendrachtelijk besloten en opdracht gegeven, dat men twee burgemeesters zouden committeren om te trekken naar de Prins van Oranje, toentertijd zijnde stadhouder van Holland, in absentie van de Grave van Holland, die doen ter tijd was Koning in Spanje, genaamd Philips, de zoon van de Keizer Karel de vijfde, om te verzoeken dat klooster te mogen krijgen tot een weeshuis met die renten ervan. Zo zijn er de ondergetekende twee mannen daartoe gecommitteerd. En omdat toentertijd een grote oorlog in Holland was, dat de ene stad tegen de andere opstond, en het ene dorp tegen het ander, zo was op die tijd de stad van Haarlem vijand van ’t eiland Texel en hadden vrijbuiters al liggen te Zandvoort in ‘t duin, die met kaagschuiten in zee voeren op vrijbuit, om die schepen te nemen, die uit het Marsdiep naar de Maas voeren. En om die vrijbuiters te vermijden, zijn de twee mannen met een galjoot achter Borcamer van het strand afgevaren naar de Maas en zijn zover in zee gevaren van ’t landt af, dat wij nog net de duinen boven water mochten zien toppen. En omtrent Zandvoort zijnde, zo is er een schip uit de zee gekomen, naar ons toe houdende. En bij ons gekomen, zo was ’t een vrijbuiter en zo stond de kapitein op ’t schip met een slagzwaard in de hand, schermende met beide handen, en riep met luide stem, dat wij ons zeil zouden strijken. En onze schipper wilde niet strijken en de zeerover schoot met bussen en met roeren door ons zeil en door de schuit, dat de schuit lek werd en ’t water daardoor liep en hij meende ons straks over te zeilen. Ende zo riep er weer een man uit onze schuit: Voor wie zullen wij strijken, voor den Prins van Oranje of voor Hertog van Alva? De kapitein sprak: Ik weet van Prins noch van Hertog van Alva, strijk! En zo hadden wij in onze schuit de vrouw van de schrijver van Graaf van der Mark en die riep: Schipper strijk, och ik ben beschoten. En ik Hendrick Aelbertsz zat naast die vrouw, en ’t water kwam tussen ons beiden door de schuit lopen van ’t schieten en ook werd ‘r achter bij de man te roer een stuk uit het boort van de schuit geschoten. En toen kwam het zo dichtbij, zodat wij riepen al gelijk: Schipper strijk. En toen streek onze schipper ’t zeil en toen brachten ze ons aan boord en vielen ons aan met rapieren in de hand en met rondassen voor de borst en hebben ons geslagen en gezegd: fluks over in ons schip. En daar moesten wij allemaal over, niet wetende in wiens handen wij waren. En ik Hendrick kreeg een slag met een rapier op mijn schouder, dat ik meende mijn arm kwijt te zijn. Maar gelukkig, ’t was met het plat geslagen. En toen waren wij allemaal gevangen, want wij waren omtrent 24 of 25 personen sterk en wij moesten daar in ’t vooronder in hun oorlogsschip. En in ’t overklimmen viel er een man in zee en ’t was een briefdrager van den Prins zijn broeder, graaf Lodewijk en die kwam met brieven uit Duitsland van Nassau. En toen hebben wij voor die bode gesmeekt, dat ze hem toch weerom wilden bergen en hij kreeg een touwtje in de hand en zij haalden hem wederom in ’t schip, maar zijn brieven wierpen ze overboord. Ojee, sprak de bode, dat moet God erbarmen, daar hangen landen en mensen aan. Nu werd de schrijversvrouw gevraagd of ze gewond was, en zij zei dat ze door haar kleren geschoten was en ’t lood was over haar been gelopen, maar ze was niet gekwetst. En gevangen zijnde, in ’t donkere ruim van hun schip, werd een klein luikje open gedaan, ongeveer zo groot dat er een hand doorkon, en daar sprak een stem en die zei: Is er iemand van de gevangenen, die geld heeft, die geeft dat aan mij, want ik ben een gevangen man zoals jullie en gij zult allemaal geplunderd worden en ik ben een schipper uit Waterland en zij zijn met mijn schip weg gezeild. En als jullie beroofd zijn, zal ik met u naar land varen. Maar er was niemand van ons volk, die hem geld gaf of vertrouwde, want elk meende dat het ook een vrijbuiter was. En hij deed ’t luikje weer dicht en ging van ons. En kort daarna is een groot luik opengedaan en werd er gezegd: Laat een van die gevangenen boven komen. En elk was bang om de eerste te wezen en zo is er een van de voorste naar boven gegaan en ’t luik werd weer gesloten. En die werd beroofd en helemaal onderzocht. En zo moest er weer een ander boven, tot de laatste toe, zodat niemand iets mocht behouden dan de kleren die hij aan had. Alles wat los was, dat namen ze, onze mantels en onze hoeden van ‘t hoofd, geld, linnen, maar wij behielden onze brieven, waar wij blij mee waren om onze zaak van ’t klooster te verwerven als weeshuis, en nog meer andere brieven van zaken van het land. Ende doen wij al tezamen uitgeplunderd waren, toen moesten wij weer in de lekke schuit en onze schipper heeft die lekken wat dichtgestopt en weer zeilree gemaakt zo goed hij kon, en zij lieten ons drijven zonder iets te behouden. En de zeerover kwam weer naar ons toe zeilen en wij hadden een man in onze schuit, die de kapitein van de zeerover kende en zei dat het een Engelse zeerover was, en was genaamd Jonge Jan Grijsveld. En zo kwam die zeerover met zijn voorsteven naar de zijkant van onze schuit toe zeilen, dat wij niet anders en wisten of hij zou ons overzeilen. Zo hebben wij allemaal geroepen: Heer in uwen handen bevelen wij U onsen geest. En met de steven bij onze schuit komende, heeft hij zijn roer omgegooid en schampte van de schuit af, stotend en rakend, en [de vrijbuiters] riepen hardop allemaal tegelijk en namen hun hoeden af: Wij bedanken u voor de buit, die wij gekregen hebben. En wij bedankten ze dat zij ons ’t leven lieten behouden. En toen de zeerover van ons afvoer, kwam er een crabschuit uit de Maas, die klampte hij straks weder aan boord en deed met hem zoals hij ons gedaan had. En toen de zeerover uit ons zicht gezeild was en wij voort zeilden, zo werden wij van verre wederom een oorlogsschip gewaar. En daarbij komende, zo was ’t een boeier, daar stond weer een kapitein die schermde met een slagzwaard en zo zijn wij naar hem toe gevaren, want wij hadden niets meer te verliezen dan ’t lijf. En hij liet een vaandel waaien met een Prinsenvlag; toen wij bij hem kwamen, waren wij vrienden en hij kwam uit de Maas. En wij vertelden hem ons avontuur en ongeluk en wezen hem welke koers die zeerover gezeild had. En hij voer die kant op, maar hij kreeg hem niet. En zo zeilden wij voort en zo kwam een groot onweer op en begon het te bliksemen en te donderen en regenen en waaien en daarom moesten wij naar het strand toe, het dichts bij zijnde land het beste. En de nacht kwam aan en het werd zeer duister, en wij waren zo nat van de grote regen en van ’t overslaan van ’t zeewater, dat het water ons uit de schoen liep. En in de nacht aan het strand komende, niet wetende waar wij waren, zo hadden wij een man bij ons, die een bode was van den jonker Sonoy. Die zei: Ik zie wel aan de duinen dat wij hier vlak bij Bercheij zijn, en daar staan binnen de duinen enkele vissershuisjes, daar moeten wij vannacht blijven, en hij zei: Ik ga voor, volg mij. En zo kwamen wij op de plek waarover hij sprak, en daar vonden wij ettelijke vissers, die verjaagd waren door de vijanden, de Spaanse soldaten, en die waren ook naakt en berooid en alles kwijt dat ze gehad hadden, zodat dat twee naakten elkaar niet helpen konden. En wij zochten wat helm en rijs uit de duinen en maakten vuur, zodat wij ons mochten drogen en warmen tot de dag toe. En wij moesten daar wacht houden, omdat we bang waren voor de Spanjaarden. En toen de dag kwam, gingen wij voort het strand langs naar Scheveningen toe en bij Scheveningen komende, was daar ook wacht gesteld tegen de Spanjaarden en zij zagen een hoop volk aankomen, zodat daar een alarm kwam in ’t dorp, dat die hele gemeente op het strand kwam met hun geweer, menende dat de vijand aankwam en zij zonden twee mannen vooruit naar ons toe en die riepen dat wij zouden blijven staan, omdat ze met ons spreken wilden, en zo hebben wij weer twee mannen naar hun uitgezonden en die vertelden hun ons avontuur. En nadat die mensen dat gehoord hadden, lieten ze ons [het dorp] binnen komen. En wij gingen voort naar Den Haag toe en vonden kennissen, die wij om geld te leen vroegen in onze herberg en ’t werd ons geweigerd. Van daar voortgaande tot Delft, daar vonden wij de Staten van Holland en daar gaande bij de Secretaris van de Staten, genaamd Coenraad de Rechtere, is hem ons avontuur verteld en die heeft ons twaalf gulden geleend en voorts heeft hij een verzoekschrift voor ons geschreven, dat wij overgaven aan de Prins van Oranje en de Rade bij hem zijnde, over ’t verzoek om ’t klooster te hebben als weeshuis, hetwelk ons gegund is, blijkend uit de apostille en het octrooi dat ervan is. En omdat de Prins te Dordrecht was, hebben wij hem aldaar moeten volgen en weerom naar Delft naar de Staten, totdat wij de vergunning bij elkaar hadden. En daar ons geld bijna op was, hebben wij tezamen besproken, dat een van beiden naar huis zou vertrekken en is Kemp Albertsz naar huis getogen. Ik moest daarna nog 2 of 3 dagen te Delft blijven om onze bescheiden te krijgen, en toen ik klaar was om naar den Briel te reizen, kwam ik, gaande uit mijn herberg op de markt te Delft, Kemp wederom tegen, wat mij zeer verwonderde, menende hij had al thuis geweest. Hij zei dat hij niet weg kon raken om ’t kwade weer. En wij trokken meteen naar den Briel toe en daar aangekomen, was ons geld op en hadden wij nog maar een stuiver overgehouden. En wij gingen binnen die stad om kennissen te zoeken, om nog wat geld om eten te kopen te lenen, maar wij moesten ongetroost weerom gaan, zonder enige hulp. En onderweg gaande, buiten naar ’t havenhoofd, ’t was zeer slikkig, en wij gingen over een smal houten bruggetje, en ’t was glad, en ik viel van de brug in de sloot en ik was weer nat en koud, en had geen geld om in de herberg te gaan en te drogen, en wij hadden geen pand [om iets op te lenen]. En ik ging evenwel in de herberg en liet een goed vuur aanleggen. En het was morgens vroeg, daar kwam er een schip van Rotterdam, dat met turf geladen was, en hij woonde Oosterend op Texel, genaamd Sanna Comen. Toen waren wij weer verblijd, ziet toen kwam er ontzet. En daar voeren wij mee naar Texel en hadden in alle zaken ons verzoek verkregen. Daarom zal Godt de zijnen niet verlaten, die op goede zaken uit zijn en op hem betrouwen. En dat weeshuis is verkregen den 15e september in het jaar ons Heren 1573, blijkende uit de request en de apostille die daarvan zijn, ter ordonnantie van den Prins van Oranje en Raad die naast hem was. En in de wetenschap dat dit waar is, zo hebbe ik Kemp Albertsz en Hendrick Aelbertsz beide ondertekend, den 5e januari 1585, nieuwe stijl. Brief voor de Prins in 1576, bewaard in het Koninklijk Huisarchief Den Haag gelezen en vertaald door Maarten ’t Hart Eerste bladzijde, de aanhef: Deurluchtigen hoochgeboren forst ende heeren, Heer Willem prince van Orangien, Grave van Nassau ende Stadthouder ende Capiteijn generael over hollandt, zeelandt westvries- lant, ende die landen van vuijtrecht etcetera Tweede bladzijde: Deurluchtige hoochgeboren forst Genadige heer Wij connen uwe forstelijke Eersame niet bergen hoe dat wij (kunnen u niet verbergen) in deese periculose tijden zeer gemolesteert werden, (dat we in deze wilde tijden aangevallen ) Soo van Nicolaes van der Laen ende Jacob Willemsz (door de beide heren om het schoutambt) om 't Scout ambacht van Texel te besitten, jae alsoo danige personen die oock die conditie noch te aert van't (zij weten niets van de Texelaars) volck niet weten, noch die gelegentheijt van de viandt (weten niet wie en waar de vijand is) niet en kennen, jae dat meer is, haer selven nauwelick (zichzelf niet eens weten te regeren) weeten te regieren, want uwe forstelijke Eersame veel omt voorscreven eijlant van Texel gelegen is, biddende ende versouckende ootmoedelicken aen uwe forstelicke Eersame dat bij zoo verre Nicolaes van der Laen ende Jacob Willemsz voorschreven, uwe forstelijcke Eersame ijet van de voorschreven saicke van't voorschreven Scout ambacht van Texel willen (verzoek om de aendienen ende aenvechten, dat uwe forstelicjke Eersame die saicke van't benoeming van voorschreven Scout ambacht van Texel wil sucreren ende ophouen ter schout aan te houden tijt toe wij twee mannen van ons gecommitteert, bij uwe forstelicke Eersame tot onze 2 mannen met alder ijele sullen senden, die welcke uwe forstelicke Eersame van alles u alles verteld zullen alzoo informeren ende onderrechten zullen dat uwe forstelicke Eersame daer hebben) inne een goet behagen zal hebben. Wij willen uwe forstelicke Eersame in alles noodens inne gehoorsaem zijn ende gedienstastich weesen, zoo wij tot noch toe geweest zijn. Deurluchtige hoochgeboren forst Genadige heer die here Godt zij met uwe forstelicke Eersame die uwe excell wil lange sparen (uw uitgang = overlijden) tot prosperiteijt, salicheijt ende gesontheijt. Gescreven in Texel (tot welvaart, enz.) ter Burch den XXIen Maij XVc LXXVI (1576) bij uwe forstelicke Eersame ootmoedige ende goetwillige dienaren die burgemeesteren ende gemeene regierders des eijlants van Texel ende van wegen die voorschreven burgemeesteren geteijckent als uwe forstelicke Edele ootmoedigen ende heuren goetwilligen dienaer ende secretaris Cornelis Lubbertz Lijttelboij (=kleine jongen) N.B.: de secretaris ken ik niet, typisch dat hij een Engelse achternaam heeft. Duidelijk is dat de burgmeesters en schepenen van Texel geen vertrouwen hebben in Nicolaes van der Laen en Jacob Willemsz. Zij verzoeken Willem van Oranje geen beslissing nog te nemen voordat er twee afgevaardigen van Texel hem goed hebben geïnformeerd over deze zaak, waarbij duidelijk is dat de heren er niet best vanaf komen en waarbij mogelijk de Texelaars met een ander als mogelijke schout komen aanzetten. De brief is geschreven in 1576. Schout jonker van der Does is in 1575 opgestapt en eerst in 1587 vindt v.d. Vlis (Land van Texsel) een nieuwe schout: Barend Cornelis van Neck. Ik weet dus niet wie het geworden is. |
