Jan Schagen


Familiedrama in een enkele zin
Samuel Huizinga: Zondag 9 Julij 1854. Schagen is eergisteren op de weg naar het kamp opgehangen gevonden, zijn kinderen zijn nu in het weeshuis en zijn boedel is verkocht.
Het 'kamp' was de plek waar ooit soldaten hadden gekampeerd, ten zuiden van de Hooge Berg, dicht bij de Schans.

Over wie ging dat?
Jan Schagen was politiedienaar. Hij was geboren in 1810 in Oudeschild, gestorven op 4 juli 1854. Zijn ouders waren Cornelis Jansz Schagen (1772-1842) en Reijnoutje Cornelis Huijsman (1775-1813). Zijn moeder was kort na haar tweede bevalling in 1813 overleden, het kleine broertje Cornelis stierf na een half jaar.
Jan trouwde in 1842 met Adriana Theunis, dochter van Pieter Jz Theunis en Susanna Nuis, geboren ca 1815 te uit Ossendrecht. Hun kinderen waren Cornelis (1843-1878 Burg)), Pieter (1843-1919 Egmond aan Zee), Reinoutje (1845-1872 Helder), Susanna (1846-1895 Huisduinen) en Elisabeth (1848-1888 Bloemendaal).
Adriana is RK overleden 23-3-1854 den Burg (38 jaar). Zij is dus vlak voor hem gestorven. Hij kon het leven niet meer aan. Zoiets.

Rob Gomes: Hij is overleden in een schuur voor de landbouw bij den Burg om 17.00 uur, aangifte op 6 juli 1854 door Pieter Schagen, 72 jaar, ambtenaar, oom van de overledene, en Petrus Schuur, 41 jaar, Gerechtsdienaar, wonende in den Burg.

Over Jan Schagen:
Bij de stranding van de Agnes in 1850 hoorde Huizinga van Notaris Bok:
Het was onmogelijk een strand van 3 · 4 uur lengte te surveilleren, dat over die geheele lengte met dieven, in de duinen op de loer leggende, bezet was, te meer daar hier geen Garnizoen was en er op een tijd slechts 1 enkele politiedienaar ten gebruike was.
Twee agenten waren ziek, en een was geestelijk niet in orde, bleek uit zijn andere aantekeningen.

Problemen op het werk
Brief van Burgemeester Keijser 26-5-1852
Aan de Officier van Justitie
Heb ik de Onderstrandvonder Jacob Kuiper de in gemelde missive voorgestelde vragen gedaan, welke door hem zijn beantwoord, zooals in nevensgaand proces verbaal is omschreven. Uit gemeld proces verbaal is blijkbaar, dat de verklaring van genoemde Onderstrandvonder van geheel verschillenden aard is, dan die van de Justitiedienaar Petrus Schuur, hetgeen door mij ook reeds was opgemerkt bij het opmaken van het proces verbaal van beschuldiging in dato 19 April Ll. Het is bij vernieuwing een bewijs, dat genoemde Pieter Schuur niet juist of opregt is in het doen van verklaringen, ter gelegenheid van het doen opmaken van processen verbaals, in welk vermoeden ik te meer gesterkt ben door de weigering van de Justitiedienaar Jan Schagen, om die verklaring mede te teekenen, zooals bij bedoel proces verbaal dd 19 April genoegzaam blijkbaar is, daar Petrus Schuur alleen dat verklaard.

Huizinga 6 February 1854. Des avonds de diender Schuur bij mij. [Zijn collega] Schagen moet tengevolge van dronkenschap in het kussen zitten, daar hij handen en voeten, toen met de gladheid der wegen, geheel stuk gevallen heeft.

Dood Jan Schagen op 6-7-1854

Roomse kinderen in het Algemeen Weeshuis
De kinderen van Jan en Adriana waren RK gedoopt. Na de dood van de moeder zorgde de pastoor er voor dat deze kinderen bij zijn kerk bleven. De vader werd verweten dat hij zich niet gedroeg zoals de pastoor het graag zag.
8-9-1854 Adres van pastoor W. van der Hurk. Overleg met weeshuis. Wat overigens de beweringen van de pastoor betreffen opzigtens de handelingen van nu wijlen Jan Schagen met zijne kinderen na den dood hunner moeder, wij deze onmogelijk van overdrijving kunnen vrijspreken, vooral wanneer men zich in deze den Protestantsche Vader voorsteld.

23-9-1854 Aan Gedeputeerde Staten
Dat de twee oudste kinderen van wijlen Jan Schagen en Antje Teuns werkelijk in de RC kerk zijn gedoopt en vervolgens ook in de Godsdienst dier kerk zijn opgeleid geworden (ook na de dood der Moeder), niet door de Vader, maar door de dienstmeid, die inwonende was en welke tot de RC kerk behoorde, onder invloed van de pastoor, opdat de kinderen door den Vader niet aan de RC kerk zoude wierde onttrokken.

31-1-1855 Aan de Heeren Regenten van het Algemeen Weeshuis te Texel
Over de godsdienstige gezindheid van de nagelaten kinderen van Jan Schagen en Adriaantje Teuns

9-2-1855 Aan Zijne Excellentie de Commissaris des Konings in Noord Holland Godsdienstige opvoeding van de kinderen van Jan Schagen

22-2-1856 Aan Zijne Excellentie de Commissaris des Konings in Noord Holland
Over de Godsdienstige opvoeding van de kinderen in het weeshuis ... dat echter ten aanzien de Godsdienstige opvoeding der kinderen van wijlen Jan Schagen geene andere beschikkingen zijn gemaakt. Bedoelde kinderen reeds 2 jaren in dat Gesticht geplaatst, is het bestuur van het Algemeen Weeshuis van oordeel, dat de veranderde bepalingen in het herziene reglement opgenomen, geene terugwerkende kracht kan uitoefenen. Immers indien ten aanzien van de kinderen van Jan Schagen deswegens eene uitzondering werdt gemaakt, waar toch zoude dan de grens zijn, binnen welke die terugwerking moest worden bepaald?

11-11-1856 Godsdienstige opvoeding van de kinderen van Jan Schagen in het Algemeen weeshuis [maar wat er aan de hand is begrijp ik niet].

Twee geloven op één kussen
De katholieke moeder wilde niet dat haar kinderen door een verkeerde opvoeding in vagevuur of hel terecht zouden komen. De protestantse vader had haar gegeven wat ze wilde.
4-2-1858 Aan Zijne Excellentie de Commissaris des Konings in Noord Holland
[Dominee Vrendenberg zegt dat] toen de Geregtsdienaar Jan Schagen zich in deze gemeente aan den Burg had gevestigd, en hij nog goed bij zijn verstand was, Jan Schagen bij hem aan huis is geweest om zijne attestatie als lid der Hervormde gemeente in te leveren. Dat bij die gelegenheid zijn xx [Vrendenberg] hem heeft gevraagd van welke godsdienst zijne vrouw was; op het antwoord dat deze RC was, vroeg zijn xx verder, en dan uwe kinderen, waarop hij antwoordde, dat hij voor het aangaan van zijn huwelijk aan zijn vrouw de belofte had gedaan, dat alle de kinderen, uit hun huwelijk voortkomende, in de RC kerk zouden worden opgevoed, op welke mededeeling, door zijn xx slechts werd geantwoord Zoo!
Daarna was Jan Schagen tegen hem op een zeer onverschillige wijze over de door hem gedane belofte beginnen te spreken [volgende bladzijde onleesbaar].

Elisabeth
11-4-1868 Aan de Diaconie der RC Gemeente aan den Burg
Door den Regenten van het Algemeen Weeshuis alhier is ons mededeeling gedaan, dat Elisabeth Schagen in den loop dezer maand den ouderdom van 20 jaren zal bereiken en mitsdien ingevolge Art. 9 van het Reglement van gezegd Weeshuis zal moeten worden ontslagen. Aangezien nu die persoon tot de Roomsch Catholieke Gemeente aan den Burg behoort, en vooralsnog geene middelen van bestaan heeft, zoo noodigen wij UEd beleefdelijk uit genoemd persoon, hetzij door plaatsing in het Gesticht voor RC armen alhier, hetzij op andere wijze te willen verplegen en in haar verder leevensonderhoud te willen voorzien.

22-7-1872 Elisabeth Schagen naar Meerenberg
Ze is overleden in Bloemendaal.



Home