In 2011 is met veel plezier het bezoek van Napoleon aan Texel herdacht. Voor de Texelaars van toen was het feest lang niet zo leuk. Ze hadden het al jaren erg moeilijk, de scheepvaart en visserij waren gestremd, er was honger en gebrek voor bijna iedereen.
Terwyl het al verder die goede God in zyne wijsheid behaagde, het Vaderland door bygestaane Hulp te verlossen van een hatelyke nabuur die: niet genoeg dat hy gewelddadig ons door zyne groote Magt onvoorziens verzwolg- maar ons zyne geheel Vreemde wetten, die wy nog verstonde nog konde toepassen. opdrong- onse Eigendommen weg sleepte- onze Jongelingen te Kryg en de Mannen tot zyn Zeedienst dwong- onse bronnen van bestaan deed stilstaan, verdrogen en of dit nog niet genoege was, door verregaande en ongehoorde afperserijen langs allerlye middelen, ons vermogen gaande weg uitputten en alom jammer, elende met Schamele armoede deed gebooren worden- getuige hiervan onze weleer bloejende Vaderlandsche Steeden en dorpen, en in het byzonder ons Eiland-
Dit schreef het Gemeentebestuur aan de predikanten en hat zal niet overdreven zijn.
Deze herfst 200 jaar geleden kwam een eind aan de rampzalige overheersing door Napoleon. Hij werd bij de Volkerenslag die duurde van 16 tot 19 oktober 1813 verpletterend verslagen. Wat dat betekende voor de 600.000 soldaten, die aan de slag begonnen en van wie er ongeveer 100.000 sneuvelden, is niet te bevatten- en dat was niet de eerste keer in die jaren dat enorme aantallen lijken achterbleven in de koude modder van een slagveld.
Kozakkenwinter
Na de nederlaag van Napoleon in de Volkerenslag bij Leipzig kwamen de Russen naar het westen- om iets terug te doen na de Russische Veldtocht van Napoleon in 1812. Eind november stonden 200 Kozakken te paard voor de Muiderpoort van Amsterdam.
De winter van 1813 -1814 was al in december begonnen en het bleef vriezen tot in maart. Buisman noemt het een ‘zeer strenge winter’ wat meebracht dat het Marsdiep al die tijd dichtgevroren en daardoor de post onregelmatig en vertraagd overkwam naar Texel.
Dat had ook voordelen- wie nergens van weet kan ook niets verkeerd doen.
Pas een maand na de Volkerenslag merkte men op Texel voor het eerst iets van de grote veranderingen.
Het bericht kwam per schip, gebracht door passagiers, die met de beurtman van Amsterdam waren gekomen. Die spraken over de ‘oproerige bewegingen die aldaar hadden plaats gehad’.
‘Berigten zijn zeer contrasterende, wij verkeren in volmaakte staat van onwetendheid’, schreef Maire Reinbach.
De Burgemeester wilde voor alles de rust en orde bewaren.
Hij vond het onverstandig om te vroeg te juichen en liet dat aan zijn ‘onderhoorigen’ weten.
Proclamatie!
De Maire van het Eiland Texel in overweging genomen hebbende, dat de kritike Tydsomstandigheden somtyds aanleiding zouden kunnen geven dat men zich veroorloofd door gesprekken of daden de publieke rust, welke tot hiertoe zoo gelukkig en voorbeeldig onder de Inwoonders van Texel heeft plaats gehad, eenigermate te stooren-
Noodigt by dezen alle weldenkende Burgers op dit Eiland uit, om door haren Invloed, een iegelyk by al wat ook mogt plaats hebben, ernstig te vermanen, zich stil en rustig te gedragen, daarby in het oog houdende, de ongelukkige en verschrikkelyke gevolgen welke in een tegenovergesteld geval, dit Eiland en hare Inwoonders zoude kunnen treffen.-
Texel den 18 November 1813
De Maire voornoemd
(was geteekend) GCW Reinbach
Reinbach kon niet voorkomen dat in Oudeschild en Oosterend de Oranjevaandels op de torens gezet werden en ook niet dat men in de herbergen tot laat in de avond bij elkaar kwam.
Op 5 december trokken een groot getal gewapende Burgers van Oosterend, Oudeschild en den Hoorn naar de Schans om de overgave te eisen. Het Gemeentebestuur vond dat een overgave niet de zaak van het burgerlijk bestuur was, maar door de Commandant van de Schans geregeld moest worden. Zo is het gegaan, zonder slag of stoot.
Nu was het juist verstandig om oranje te dragen
Bekendmaking!
De Maire, Vrederechter, en verdere Leden van het bestuur van Texel, in aanmerking nemende de Tydsomstandigheden van Zaken en met genoegen gezien hebbende, dat de Inwoonders van dit Eiland, niets dan Vreugde betoond hebben, zonder iemand in Zyn persoon of goederen te benadeelen.-
Verzoeken en vermanen alle weldenkende Burgers, zich niet alleen by deze vredelievende gezindheden te houden maar ook verder met hun mede tewerken tot handhaving van rust en order, verzoekende ook een ieder, zich mede ter bevordering van rust van het Teeken van Oranje te voorzien.-
Texel den 5 December 1813
De Maire voornoemd
(was geteekend) GCW Reinbach
Commissie
Het beste was om een Commissie van de voorname Burgerij bij de besluiten te betrekken. Ook in die tijd benoemde men een Commissie als niet duidelijk was wat precies wijsheid was. Men vergaderde en sprak met elkaar af hoe de komende tijd voorlopig het bestuur te houden, want het ergste wat kon gebeuren was ordeloosheid. De regels zoals ze op dat moment moesten blijven gehandhaafd, ook wat betreft geboorte- en overlijdensaangiften en belasting betalen.
Dat stond ook in de kranten. Niemand mocht zijn post verlaten, zo wilde de Prins van Oranje.
‘Het verlangen zyner Doorluchtige Hoogheid en de goede Burgerij dringend vorderde, dat het tegenswoordig Bestuur dezes Eilands provisioneel hunne posten bleeven waarneemen en men gesamentlyk als Hollanders die de naam zig waardig maake met alle de beste Ingeseetenen deezes Eilands allen pogingen aanwenden tot afweering van allen Vyandelykheeden en tot bewaaringe der Algemeene rust en Veiligheid’-
Het Eilandbestuur deed de Eed als Hollanders en beloofden dat zij ‘getrouw aan Zyne Doorluchtige Hoogheid, hunne posten in alle getrouwheid zoude waarneemen ingevolge het Verlangen Zyner Hoogheid’. Zij ondertekenden de eed en staken het Oranjevaandel uit.
